FLASH NEWS
A brief history of parliamentary elections in Albania
2025-05-10 22:50:41 / AKTUALITET
Since 1991, when Albanians voted for the first time in a pluralistic system, until today, parliamentary elections in Albania have been accompanied by social unrest, various manipulation schemes and serious accusations, while the change of power has been written in blood.
Since 1991, when Albanians first voted in pluralist elections, the country has held ten parliamentary elections, and on Sunday it will vote for the eleventh time. Of these ten elections, six have been won by the ruling party, while in four cases the government has changed sides.
In two of the four cases where power has been lost, the change has been accompanied by major civil unrest, in 1992 and 1997. In the other two cases where power has changed, in 2005 and 2013, the change has again not been without trouble. In the first case in 2005, an opposition activist was killed in Tirana, while in 2013, an activist of the SMI, which switched sides and retained power, was killed in Laç. In short, Albania has not experienced a bloodless change of power to date.
In the elections of March 31, 1991, Albanians voted for the first time to choose between the Labor Party, which had taken power in 1945, and the Democratic Party and several other small parties, to elect a new parliament. The Labor Party won over 75% of the vote, while two days later, in Shkodra, civic protests against its victory ended with the killing of four protesters. Their murders were never professionally investigated and remain formally unsolved to this day.
The victory of the Party of Labor and the tragic events in Shkodra two days later demonstrated the willingness of the ruling party to abuse state power and the ease with which such abuse creates to win elections. However, the Party of Labor, which six months later changed its name to the Socialist Party of Albania, won the elections in what Ismail Kadare called “a miserable victory”, because there was a large divide between the urban centers that voted for the opposition and the rural areas, where 63% of the population lived at the time, which voted for the government party. The communist leader of the time, Ramiz Alia, himself lost the majority elections in Tirana to a little-known opposition candidate.
Many riots occurred, many people lost their lives during the riots, and tens of thousands fled the country, especially on March 6, 1991, and in July 1991 from the Port of Durres before the Socialist Party admitted that it was unable to govern, allowing a transition of power.
Katër vjet më vonë, Partia Demokratike në pushtet u akuzua se manipuloi zgjedhjet në të gjitha mënyrat e mundshme, dhunoi opozitën me polici dhe pastaj u detyrua të dorëzojë pushtetin pak më shumë se një vit më vonë, duke lënë vendin djerrë në mes të trazirave të vitit 1997 që shkaktuan mbi 1800 vdekje të dhunshme.
Në vitin 2001, maxhoranca socialiste kreu gjithashtu manipulimet e saj, blerjet e votave me thasë mielli dhe ndryshimin e rezultatit në Gjykatën Kushtetuese, krahas fenomenit të njohur si Dushku, ku disa manovrime jo tërësisht të ligjshme prodhuan 11 mandate deputetësh në vetëm një zonë elektorale, para se të detyrohej, nën trysninë e ndërkombëtarëvve, të arrinte një marrëveshje me opozitën në vitin 2003, marrëveshje që i hapi rrugën zgjedhjeve thuajse normale dhe ndryshimit të pushtetit më 2005.
Ndryshimi ishte thuajse normal sepse shumë nga kandidatët, veçanërisht nga maxhoranca, garuan duke ofruar thuajse haptazi thasë me miell, shishe vaji apo pagesa të listave të borxheve të të varfërve nëpër dyqanet e ushqimeve si pjesë e përpjekjes për të bindur votuesit se ishin oferta më e mirë. Dhe, më 2005, njësoj si edhe sot, shumë drejtorë nga pozicionet famëkeqe për korrupsion, tatime e dogana, ishin garues në zgjedhje për maxhorancën.
Në vitin 2008, udhëheqësi i maxhorancës Sali Berisha, dhe ai i opozitës Edi Rama ranë dakord për të reformuar sistemin zgjedhor, duke krijuar sistemin aktual të proporcionalit rajonal. Sistemi i zgjedhur prej tyre tentoi një duopol për pushtetin mes PS-së dhe PD-së por njëkohësisht, për shkak të listave të mbyllura dhe mungesës së demokracisë së brendshme në partitë respektive, i bëri deputetët efektivisht të emëruar nga kryetarët dhe jo të zgjedhur nga votuesit.
Abuzimi me pushtetin ishte diçka pa të cilën qeveria nuk bënte dot në zgjedhjet e vitit 2009, kur, nga njëra anë, PD i bënte presion administratës për të dalë në mitingje e për të mobilizuar vota dhe nga ana tjetër, kryetari i Bashkisë së Tiranës dukej se bënte të njëjtën gjë me administratën e vet lokale. Kur zgjedhjet përfunduan me rezultat të ngushtë, Partia Socialiste në opozitë kërkoi rinumërim të votave, me pretendimin se një pjesë e komisionerëve të saj në qendrat e numërimit ishin blerë nga qeveria. Protestat për “hapjen e kutive” vazhduan me vite. Pastaj, në dhjetor 2010, ministri i Energjisë Dritan Prifti nxorri një video në të cilën ai dhe shefi i partisë së tij, Ilir Meta shfaqeshin duke diskutuar korrupsion dhe ndërhyje të paligjshme në sistemin e drejtësisë. Ndërsa Partia Socialiste nxorri protestuesit më 11 janar 2011, qeveria iu përgjigj dhunës me dhunë akoma më brutale, gjë që solli vrasjen në bulevard të katër protestuesve.
Zgjedhjet e vitit 2009 shënuan gjithashtu për herë të parë përdorimin masiv të “kasetave”, materialeve të parapërgatitura nga zyrat partiake të cilat transmetoheshin në mediat mbështetëse përkatëse në formën e “lajmeve”. Partitë politike filluan gjithashtu rreth kësaj periudhe të kontrollonin prezencën në emisionet e debatit, me pjesëmarrës të caktuar prej tyre, me tema të parapërgatitura, me zhurmues, pra opinionistë të caktuar për të shkaktuar zhurmë në debatet publike me qëllim mbytjen e argumenteve.
Mes viteve 2009 dhe 2013, modeli i makinerisë politike, e cila shfrytëzon pushtetin në mënyrë sistemike për të mobilizuar vota, u shfaq me Lëvizjen Socialiste për Integrim, e cila në mënyrë të famshme kërkoi një kuotë 20% në të gjithë administratën publike. Krahas saj, Partia Drejtësi, Integrim dhe Unitet filloi të marrë fiziononimë e makinerisë elektorale duke fituar katër mandate deputetësh në zgjedhjet e vitit 2013, ku dy nga katër deputetët e saj ranë më vonë në grackën e procesit të dekriminalizimit të politikës.
Kur LSI vendosi të ndryshojë krah, në vitin 2013, ky vështirë se ishte ndryshimi i vetëm. Në fakt, në dy muajt e fundit para zgjedhjeve, Berisha ruajti maxhorancën qeverisëse dhe, rrjedhimisht, kontrollin e parlamentit, pasi bleu deputetët që i mungonin nga zgjedhjet e vitit 2009 nga radhët e socialistëve. Njëri prej tyre, Kastriot Islami, u bë më vonë deputet i PD-së.
Zgjedhjet e vitit 2013 shënuan edhe suksesin e parë politik në shkallë të gjerë të strukturave të shumta kriminale në zgjedhjet shqiptare. Ndërsa më herët gangsterët patën qenë më së shumti figurantë të dorës së dytë, më 2013, në të dyja krahët e politikës, numri i të fortëve që çanë përmes listave të mbyllura të kryetarëve për në Kuvendin e Shqipërisë u rrit në mënyrë dramatike.
Rasti më domethënës ishte ai i deputetit Arben Ndoka, i cili është aktualisht në arrati, i akuzuar për pjesëmarrje në krim të organizuar, vrasje e mbetur në tentativë e krime të tjera, në atë që njihet si Dosja e Shtatë Bandave.
Si një tregues i masivitetit të blerjes së votave, pak para ditës së zgjedhjeve të vitit 2013, Kisha Katolike lëshoi një deklaratë të pazakontë ku tregonte se rrjeti i saj i priftërinjve dhe i punonjësve socialë ishte informuar nga qytetarët për oferta të shumta për blerje votash dhe ajo i bëri thirrje besimtarëve të mos pranonin para. Në zgjedhjet e vitit 2017, socialistët arritën të fitojnë të vetëm pasi votuesit e opozitës duket se refuzuan në një masë të konsiderueshme të dalin në zgjedhje. Fitorja e PS-së gjithsesi erdhi pjesërisht prej fatit, pasi ata morën 48% të votës popullore dhe 74 mandate ose 53% të ndenjëseve dhe diferenca prej 4 apo pesë mandatesh u sigurua nga votat e djegura të partive të vogla opozitare.
While in the 2021 elections, the success of the SP seems to have come from the transformation of this party into a huge electoral machine, in what, after the elections, its own leader described as a “fatal lack” of “an internal sense of belonging beyond self-interest”. In short, the SP turned into a large LSI or PDIU, after buying up a significant part of the local actors of both these parties, with more success with the purchases by the PDIU in Elbasan, a structure that was later sanctioned by the State Department.
Since the 2009 elections, no small party, with the exception of powerful electoral machines, has managed to break the SP-PD duopoly. The Socialist Movement for Integration was the one that managed to survive after winning four MPs in 2009 and taking on the status of the cornerstone in creating the governing majority, the small force whose mandates create the majority. It maintained its position known in English as the kingmaker in 2013, this time securing 16 mandates.
The situation seems to be different in these elections, where a minimum of three and a maximum of five small parties seem to be hoping for mandates and are hoping for these mandates, not from the votes of interest that are usually secured by the electoral machines of the past, but from the votes given with conscience by citizens who do not expect any compensation from these parties.
In this context, Sunday's elections could become the starting point for a new political chapter and the date when Albanians have the opportunity to oppose the swamp of interests of politicians who abuse state resources to win elections and win elections to abuse what is common.
As for the fact that political power, as many times as it has changed to date, has required human sacrifice, this is a curse that has not yet been uprooted.
Happening now...
ideas
top
Alfa recipes
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128