Scandal/ Expropriations are "killing" citizens, far from the market value.. some owners stay on the streets!

2023-03-26 14:01:26 / AKTUALITET ALFA PRESS

Scandal/ Expropriations are "killing" citizens, far from the market

The expropriations, which have affected hundreds of families, have created a gap in the state's injustices towards its citizens, as most families do not receive the proper compensation for their property, nor at the right time.

The method of expropriation based on the formula that is being used, for the construction of projects of public interest, is harming the citizen as the value that is calculated, in the specific case the land, does not correspond to the market price, which brings the owners into conflict with the state and causing a social damage continuous.

In many cases, citizens with their claims are ignored, as is happening with those of Bëxulla who have been protesting for 6 months for an agreement with the relevant institutions, after the decision on the project of the Thumanë-Kashar road, the 20.9 kilometer segment part of the Milot-Fier highway.

Residents complain about the state's disregard, stating that they will sacrifice themselves if their homes are demolished without an agreement.

LAW

No. 8561, dated 22.12.1999

Scandal/ Expropriations are "killing" citizens, far from the market

One of the points that the residents of Bëxulla complain about is that they are not receiving any response to their claims, point 3 of article 15 of the law on expropriation.

But what has happened over the years with expropriations? How right have they been?

Shpronësimet zënë një zë të rëndësishëm çdo vit në buxhetin e Ministrisë së Infrastrukturës. Vetëm për vitet 2015-2020 janë paguar në total 37 milionë euro për shpronësime, ku viti me vlerën më të madhe është viti 2020.

Një raport i KLSH-së auditoi bypass-in e Vlorës, evidentoi se vlera totale e shpronësimeve është 578,6 milionë lekë, nga të cilat janë likuiduar 304 milionë lekë, ose afërsisht 2,4 milionë euro, ose pak më shumë se gjysma. Pjesa tjetër, prej 274 milionë lekësh, nuk është likuiduar. Pjesa dërrmuese e pronarëve, që janë prekur nga ndërtimi i bypass-it të Fierit, nuk i kanë marrë paratë. KLSH ka konstatuar se nga 846 milionë, që është përllogaritur kostoja e shpronësimeve, janë likuiduar vetëm 331 milionë lekë ( 2.6 milionë euro) dhe mbetet për t’u likuiduar detyrimi për shpronësime në shumën totale prej 515 milionë lekësh.

Përveç shpronësimeve të paguara në mënyrë ligjore për kompensime të pranuara, një ndër dritëhijet e procesit është ai i shpronësimeve, që kanë gjetur të drejtën në dyert e gjykatave.

Të pakënaqur me shpronësimet për interes publik, një pjesë e konsiderueshme i drejtohen gjykatës. Vetëm për 16 projekte, që janë përfshirë në shpronësime për interes publik, janë të paktën 101 çështje në gjykatë (faqe 278). Numrin më të madh të ankimimeve në gjykatë e merr projekti Pallati me shigjeta-Rreth-rrotullimi Shqiponja me të paktën 59 çështje, ndërkohë që nuk mbeten pas edhe projekte të tilla si Bulevardi Verior dhe Rehabilitimi i Lumit të Tiranës apo Pallati me shigjeta-Rreth-rrotullimi Shqiponja (shtesë) dhe ndërtimi i segmentit rrugor, nyja TEG.

75.5 milionë euro në dispozicion të projekteve madhore në Kryeqytet, ende ka banorë që nuk kanë përfituar nga shpronësimi. 

Tri projekte të mëdha infrastrukturore në Tiranë: Astiri, Bulevardi i Ri-Sheshi Shqiponja, si dhe rindërtimi i zonës 5 Maji, kanë prekur një total prej 623 pronash. Ende është i paqartë numri i saktë se sa prej tyre kanë përfituar dëmshpërblim dhe sa prej tyre nuk kanë mundur të përfitojnë asgjë nga fondi prej 75.5 milionë eurosh, i vënë në dispozicion për këtë qëllim. Shifra është nxjerrë nga INA MEDIA, e cila iu referua rekomandimit të Agjencisë Shtetërore të Shpronësimit, që sugjeroi Fletoret Zyrtare për të nxjerrë vlerat e shpronësimeve.

Scandal/ Expropriations are "killing" citizens, far from the market

Ja si bëhen shpronësimet ne vendin tonë, me çmime skandaloze larg vlerës së tregut, të cilat nuk janë rishikuar që në 2016-ën.

Formula se si bëhen shpronësimet në vendin tonë ka qenë shpesh në qendër të kritikave, kjo pasi ka një hendek të madh mes çmimeve të pronës në tregun e lirë dhe çmimeve referencë, me të cilat shteti operon për dëmshpërblimet.

Aktualisht, baza për shpronësimin e tokës mbetet VKM 89/2016 “Për miratimin e hartës së vlerës së tokës në Republikën e Shqipërisë”. Sipas kësaj harte, çmimi mesatar për 1 m2 për Tiranën varion nga 23.703 lekë për zonën kadastrale 8110, ku përfshihet Tufina, deri në 66. 969 lekë për zonën kadastrale 8380, që përfshin qendrën e Tiranës. Edhe për çmimet e ndërtesave vlera përcaktohet nga Enti Kombëtar i Banesave, sipas kostos së ndërtimit të vitit 2016.

Çmimi mesatar për 1 m2

-23.703 lekë për zonën kadastrale 8110, ku përfshihet Tufina

-66. 969 lekë për zonën kadastrale 8380, që përfshin qendrën e Tiranës

Myrshit Vorpsi, nga shoqata Pronësi me Drejtësi, ka foluar për INA media duke e konsideruar të qëllimtë mos-rishikimin e çmimeve që nga viti 2016. Sipas tij, harta e vlerës së tokës, që përfshin gjithë Shqipërinë ka çmime skandaloze, të cilat janë shumë larg vlerës reale të tregut, por edhe çmimet kanë ndryshuar shumë.

Arsyeja e kësaj “ngrirjeje” ka të bëjë direkt me detyrimin e shtetit shqiptar ndaj pronarëve për kompensimin e tyre. Ajo mbahet qëllimisht në nivele të ulëta, në mënyrë që vlera e kompensimit të jetë sa më e ulët”, – akuzon Vorpsi.

Këtë skemë përfitimi nga shteti ai e ilustron me projektin e Unazës, ku banorët mesatarisht u kompensuan me 53.500-70.000 lekë/m2. Sipas tij, ndërtimet e asaj zone po bëhen me një çmim real shitjeje, 1500-1600 euro/m2, shumë larg vlerës që shteti i ka dëmshpërblyer. Pa llogaritur edhe kosto të tjera shtesë, siç është përqindja që merr pronari.

Edhe sikur ta marrim, që pronari fiton për çdo m2 tokë, që dorëzon – 1 m2 ndërtim, ai do merrte pas minimalisht, po ta shiste këtë ndërtim, 1500-1600 euro/m2. Me hartën e qeverisë përfiton vetëm 30 mijë lekë apo 260 euro për m2. Këtu kuptohet qartë çfarë humbasin pronarët dhe çfarë fiton qeveria”, – nënvizon Vorpsi.

According to him, the map of the value of the land should be reviewed urgently, to place those who are expropriated for public interests in a fair profit ratio./ Alfapress.al

 

Happening now...