Lajme flash
Presidenti Erdogan feston 68-vjetorin, kush është lideri që e bëri Turqinë faktor global
26 Shkurt 2022, 11:10 / DOSJE
Udhëheqësi i Turqisë, Rexhep Tayyip Erdogan, mbush sot 68 vjeç dhe është në kulmin e karrierës së tij politike jo vetëm si lider i Turqisë, por edhe si lider botëror.
Ai u lind në Rize më 26 shkurt 1954. Prirjet e tij në shkencat politike ranë në sy që në rininë e hershme. Në shkollën e mesme Erdogan u bë i njohur si një orator i zjarrtë në kauzën e Islamit politik. Më vonë ai ndoqi Universitetin Marmara. Gjatë kësaj kohe ai u takua me Necmettin Erbakan, një politikan islamik veteran dhe Erdogan u bë aktiv në partitë e udhëhequra nga Erbakan, pavarësisht një ndalimi në Turqi për partitë politike me bazë fetare.
Në vitin 1994 Erdogan u zgjodh kryebashkiak i Stambollit me votën e Partisë së Mirëqenies. Zgjedhja e islamistit të parë në krye të bashkisë tronditi strukturën laike, por Erdogan u tregua një menaxher kompetent dhe i zgjuar.
Ai iu dorëzua protestave kundër ndërtimit të një xhamie në sheshin qendror të qytetit, por ndaloi shitjen e pijeve alkoolike në kafenetë në pronësi të qytetit. Në vitin 1998 ai u dënua për nxitje të urrejtjes fetare pasi recitoi një poezi që krahasonte xhamitë me kazermat, minaret me bajonetat dhe besimtarët me një ushtri. I dënuar me 10 muaj burg, Erdogan dha dorëheqjen si kryetar bashkie.
Pas vuajtjes së katër muajve të dënimit, Erdogan, u lirua nga burgu në vitin 1999 dhe u rikthye në politikë. Kur Partia e Virtytit të Erbakanit u ndalua në 2001, Erdogan u shkëput me Erbakan dhe ndihmoi në formimin e Partisë për Drejtësi dhe Zhvillim (Adalet ve Kalkınma Partisi: AKP).
Partia e tij fitoi zgjedhjet parlamentare në vitin 2002, por Erdoganit iu ndalua ligjërisht të shërbente në parlament ose si kryeministër për shkak të dënimit të tij në 1998. Megjithatë, një amendament kushtetues në dhjetor 2002 hoqi efektivisht skualifikimin e Erdoganit. Më 9 mars 2003, ai fitoi zgjedhjet e pjesshme dhe ditë më vonë iu kërkua nga presidenti Ahmet Nexhdet Sezer të formonte një qeveri të re. Erdogan mori detyrën më 14 maj 2003.
Erdogani si kryeministër
Si kryeministër, Erdogan bëri një turne në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë për të larguar çdo frikë se ai kishte paragjykime anti-perëndimore dhe për të çuar përpara përpjekjen e Turqisë, për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian.
Megjithëse qeveria e mëparshme kishte refuzuar të lejonte vendosjen e trupave amerikane në Turqi gjatë Luftës në Irak, në tetor 2003, Erdogan siguroi miratimin për dërgimin e trupave turke për të ndihmuar në ruajtjen e paqes në Irak.
Megjithatë, kundërshtimi i Irakut ndaj planit, e pengoi një vendosje të tillë.
Në vitin 2004 ai kërkoi të zgjidhte çështjen e Qipros, e cila ishte ndarë në sektorët grekë dhe turk që nga një luftë civile e vitit 1974. Erdogan mbështeti një plan të Kombeve të Bashkuara për ribashkimin e ishullit. Në prill 2004, turqit qipriotë miratuan referendumin, por homologët e tyre grekë e kundërshtuan atë.
Tensionet midis partive laike të Turqisë dhe AKP-së së Erdoganit u theksuan në vitin 2007, kur përpjekjet për të zgjedhur një kandidat të AKP-së me rrënjë islamiste në presidencën e vendit u bllokuan në parlament nga një bojkot i opozitës. Erdogan bëri thirrje për zgjedhje të parakohshme parlamentare dhe partia e tij fitoi një fitore vendimtare në zgjedhjet e korrikut.
Në fillim të vitit 2008, parlamenti miratoi një amendament që hoqi ndalimin e mbajtjes së shalleve të kokës – një shenjë e fesë e kontestuar prej kohësh në Turqi – në kampuset universitare. Kundërshtarët e AKP-së ripërtërin akuzat e tyre se partia përbënte një kërcënim për rendin laik turk dhe pozicioni i Erdoganit dukej se vinte nën kërcënim në rritje. Në mars, Gjykata Kushtetuese votoi për të dëgjuar një çështje që kërkonte shpërbërjen e AKP-së dhe ndalimin e Erdoganit dhe dhjetëra anëtarëve të tjerë të partisë nga jeta politike për pesë vjet. Megjithatë, Erdogani e mbajti me sukses pozicionin e tij, kur në korrik 2008 gjykata vendosi ngushtë kundër mbylljes së partisë dhe në vend të kësaj uli ndjeshëm fondet e saj shtetërore. Në shtator 2010, një paketë e amendamenteve kushtetuese të mbështetura nga Erdogan u miratua me një referendum kombëtar. Paketa përfshinte masa për ta bërë ushtrinë më të përgjegjshme ndaj gjykatave civile dhe për të rritur fuqinë e legjislativit për të emëruar gjyqtarë.
Ndërsa bënte fushatë për zgjedhjet parlamentare në fillim të vitit 2011, Erdogan u zotua të zëvendësojë kushtetutën e Turqisë me një të re që do të forconte liritë demokratike. Në qershor 2011, Erdogan siguroi një mandat të tretë si kryeministër kur AKP fitoi me një diferencë të madhe në zgjedhjet parlamentare. Megjithatë, AKP-ja nuk arriti shumicën e dy të tretave të nevojshme për të shkruar në mënyrë të njëanshme një kushtetutë të re.
Presidenca, mandati i parë dhe tentativa për grusht shteti
I ndaluar nga rregullat e AKP-së për të kërkuar një mandat të katërt si kryeministër, Erdogan, kandidoi për rolin kryesisht ceremonial të presidentit në vitin 2014.
Në përputhje me ndryshimet kushtetuese të vitit 2007, zgjedhjet e 2014 ishin hera e parë që presidenti u zgjodh drejtpërdrejt, më tepër sesa nga parlamenti. Erdogan fitoi lehtësisht në raundin e parë të votimit dhe u inaugurua më 28 gusht 2014.
Në verën e vitit 2016, Erdogan i mbijetoi një tentative të dhunshme grusht shteti. Natën e 15 korrikut, një numër i vogël i personelit ushtarak pushtuan rrugët në Ankara dhe Stamboll dhe kapën objekte, duke përfshirë stacione televizive dhe ura. Puçistët akuzuan Erdoganin dhe AKP-në për minimin e demokracisë dhe dëmtimin e shtetit ligjor në Turqi.
Erdogan, i cili ishte duke pushuar në bregdetin e Egjeut, u kthye me nxitim në Stamboll, duke përdorur rrjetet sociale për të mobilizuar mbështetësit e tij. Komplotuesit e grushtit të shtetit u mposhtën shpejt nga njësitë ushtarake besnike dhe civilët, dhe qeveria rifitoi shpejt kontrollin. Më 2017, ndryshimet gjithë-përfshirëse në kushtetutë që do të shfuqizonin postin e kryeministrit dhe do të fuqizonin presidentin si kreun ekzekutiv të qeverisë u vunë në një referendum dhe u miratuan me një shumicë të ngushtë. Ndryshimet u vendosën të zbatoheshin pas ciklit të ardhshëm zgjedhor, i planifikuar fillimisht për nëntor 2019. Megjithatë, u shpallën zgjedhje të parakohshme dhe më 24 qershor 2018, Erdogan fitoi shumicën e votave për postin e presidentit. Inaugurimi i mandatit të dytë presidencial, u zhvillua më 9 korrik.
Presidenti i Turqisë, Rexhep Tayyip Erdogan, ka shprehur vazhdimisht qëndrimin e tij miqësor e madje vëllazëror ndaj Shqipërisë dhe popullit shqiptar. Vizita e tij më 17 janar 2022 për rindërtimin e banesave të dëmtuara nga tërmeti i 26 nëntorit 2019, u konsiderua si vizitë historike./Alfapress.al
Po ndodh...
Amerika mund të tërhiqet nga Europa, por jo nga SPAK
Nga Gentian Gaba
ide
top
receta Alfa
TRENDING 
shërbime
- POLICIA129
- POLICIA RRUGORE126
- URGJENCA112
- ZJARRFIKESJA128