FLASH NEWS
The story of the architect Max Velo, how he was spied on by his mother-in-law at the State Security
2023-09-01 11:51:23 / JETË
On August 31, 1935, the painter, researcher, architect and writer Max Velo was born in Paris.
He would spend his childhood in Korça. After finishing high school, Maksi started his studies in the branch of Civil Engineering, at the Polytechnic Institute. Then he specialized in architecture. In 1960, he participated in the first design that was done in Tirana and then worked at the capital's design bureau. The years '78-'79 were the most difficult of his life, after he was arrested and sentenced to 10 years in prison.
He served his sentence in prisons during the communist regime and part of his creativity is dedicated to the dimension of freedom in the dictatorship. During the last years, he has actively participated in the debates on the management of public space through publicistic articles and other activities. Velo is the author of a series of publications, such as "The Haircut", "The Prison Coat", "The Prison Bag", "Parallel for Architecture", "Anti-sign Time", "Democracy Concreting", "Investigation", "Spaçi", " My life in pictures", "Karavasta Club", "Translator", "Parallel life", etc. The General Directorate of Archives brings material on the discussions at the meeting of the League of Writers organization, where Max Velo is discussed.
History
Historia e jetës së Maks Velos, arkitekti që u nda nga jeta më 7 maj 2020, është ndoshta një simbol se si funksiononte komunizmi duke shkatërruar shoqërinë deri në bërthamën më të fortë e të shenjtë, atë të familjes. I denoncuar nga ish-gruaja dhe miqtë e tij, ai u arrestua dhe përfundoi në burg dhe iu shkatërruan më shumë se 200 vepra arti nga regjimi diktatorial. Në një nga rrëfimet e tij në media pas viteve ’90, ai ka rrëfyer se u njoh dhe u dashurua me një vajzë, që vetëm pas martesës do të zbulonte se ishte agjente e Sigurimit të Shtetit dhe faktori kryesor në dënimin e tij 10-vjeçar.
Shumë vite më vonë, ai do të lexonte dhe dëshminë e njeriut më të afërt të tij që e çoi drejt arrestimit. Dosja, ka një numër të madh dokumentesh sekrete dhe jo sekrete –aktakuza, ekspertiza, procesverbale të marrjeve në pyetje nga hetues dhe vendime të gjykatës. Maksi e dispononte pjesën më të madhe qysh nga koha e hetuesisë dhe i pati me vete gjatë gjithë kohës së burgut – kalvar, i cili nisi më 14 tetor të vitit 1978. Materialet e arkivit të Sigurimit nuk i kishte e as nuk ishte në dijeni, derisa aplikoi pranë Autoritetit të Informimit mbi Dosjet e Sigurimit të Shtetit për ta marrë të plotë dosjen e tij. Maksi do të mësonte gjëra që nuk i kishte ditur më parë për dramën e jetës së tij.
Për të vjehrrën, austriakja Gertrudë Buheckes që ishte një nga ato gra të huaja, të cilat u martuan me burra shqiptarë dhe mbetën brenda kufijve gjatë regjimit komunist, Maks Velo ishte borgjez.
Po ashtu, do ta cilësonin edhe dhjetëra bashkëpunëtorë të Sigurimit dhe denoncues të Velos. Në denoncimin e vjehrrës në Sigurimin e Shtetit do të shkruhej: “Sot në datën 4.7.‘75 pata një bisedë në prezencë të punonjësit operativ Gëzim Bejko, me qytetaren Gertrudë Buheckës që banon në rrugën ‘Bajram Curri’ 36/4. Ap.10.
Kjo është e vjehrra e Maks Velos që ndiqet nga ana jonë nën p. Paraprak për Agjitacion propagandë. Gertrudë u ankua për dhëndrin e saj si dhe për të bijën, se ata e trajtojnë shumë keq, bile edhe e rrahin. Gertrudë është me kombësi austriake. Ajo duke qarë fliste me një urrejtje të thellë për Maksin dhe familjen etij. Për Maksin ajo thotë se është një njeri hipokrit, egoist, për familjen e tij, ajo është familje aristokrate.
Më ka qëlluar, tha ajo, në ndonjë rast kur kam shkuar në shtëpinë e tyre dhe kam dëgjuar fjalë e së ëmës së Maksit, e cila më thoshte se Maksi im është rritur me çokollata, se ai ka lindur në Paris etj.
Vajza ime, vazhdon më poshtë Gertrudë, qysh se është martuar, nuk ka sjellë asnjë lek në shtëpi, bile dhe tani që ka lindur djalë. Ai është një tip psikopati dhe shumë i ulët në karakter. Tani ka dy ose tre muaj që sjellë vajzën në shtëpi me gjithë djalin, dhe nuk interesohet fare për ta. Do që ta ndajë time bijë, por nuk do që ta padisë në gjyq. Me një fjalë, Maksi është një tip borgjezi që unë nuk gjej fjalë t jua shpjegoj karakterin e tij.
Tani ai më quan mua spiune se kam dorëzuar dy librat e tij, në degën e brendshme, që kanë përmbajtje jo të mira. Unë në të vërtetë kam shpënë dy libra në lidhjen e shkrimtarëve, që më janë dukur jo të mirë dhe jo në degën e brendshme. Nuk di kush mund t’i ketë thënë Maksit për këto. Bile edhe ime bijë po më thotë që po që se do i ndodhe gjë Maksit, dije se kam për të zhdukur.
My daughter has even hit me, she has become crazy. In this state it was brought by Max Velo. The girl has fallen into such a pessimism that I am worried that she will commit suicide because of Max. I want to convince her to hospitalize her, but she won't listen to me. I tell her to follow Max, but she still refuses." / Panorama
Happening now...
America may withdraw from Europe, but not from SPAK
Nga Gentian Gaba
ideas
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128