FLASH NEWS
Forms of government that have "ruled" the world
2025-03-15 14:02:30 / MISTERE&KURIOZITETE
In the relatively liberal West, we often assume that governments around the world should operate according to similar democratic principles to Western ones, with elected representatives, parliamentary debates, etc. But there are a range of different systems, ranging from absolute autocracy – in the form of one-party states, dictatorships and totalitarian regimes – to approaches based on participation and public debate.
Moreover, democracy itself is by no means a single concept, with different versions of the classical definition around the world.
Let's take a look at some of the different systems of government in the world. After all, we cannot understand how power—legislative, executive, and beyond—is divided, transferred, maintained, and exercised unless we understand the many structures upon which it is built.
Representative democracy
A system in which the public elects its representatives through a regular voting process. The vast majority of Western democracies are built around this method of selection.
Example : The United Kingdom, where members of Parliament are elected by popular vote in 650 parliamentary constituencies.
A group of elected representatives form a parliament in this system, which then appoints an executive leader as head of government, who can be voted out of power and removed from power – unlike a president, who cannot.
Example : Germany, where the Bundestag (the elected representatives of the people) appoints a chancellor (Bundeskanzler).
A presidential system differs from a parliamentary democracy in that the head of state is elected by the public, rather than appointed by the legislature, and as such usually cannot be removed from office by that legislature.
Example : The United States, where the president heads the executive branch, while the legislative branch operates outside his or her powers.
A democracy is called constitutional if it operates according to principles or policies recorded in a constitution, a document whose contents are approved by the public and/or legal branch of the country.
Example : Switzerland, whose constitution defines the division of the country into 26 cantons and which was last updated in 2000.
In this system, the population of a country, city, or unit makes its own decisions about policies without having a group of representatives do it for them.
Example : The city-state of Athens around 600 BC operated a form of direct democracy; a more modern example is Liechtenstein. Many countries also have referendums, a concept closely related to direct democracy.
Sipas këtij sistemi, një qeveri kërkon të përfaqësojë elektoratin e saj me një theks relativisht të fortë mbi hapjen, barazinë, përgjegjshmërinë (kontrollet dhe ekuilibrat) dhe ndarjen e pushteteve, përgjithësisht me më shumë se një parti që merr pjesë në zgjedhje.
Shembull: Islanda, ku qeveritë e koalicionit shihen si normë dhe politikat janë shpesh me natyrë progresive.
Një aspekt kryesor i një demokracie sociale është se ajo fokusohet në nevojat e qytetarëve të saj, duke krijuar një sistem të mirëqenies, për shembull. Vini re se socializmi demokratik, një qasje e lidhur me të, por jo identike, e vë më shumë theksin në qëllimin e ndërtimit të një shoqërie socialiste.
Shembull: Afrika e Jugut, ku qeveritë e kanë ndjekur këtë qasje që nga viti 1994, me shkallë të ndryshme suksesi.
Ky sistem lejon publikun e një vendi, ose një pjesë të përzgjedhur të tij, të përfshihet drejtpërdrejt në politikëbërje dhe në qeverisje, me ose pa praninë e përfaqësuesve të zgjedhur.
Shembull: Irlanda, ku një Asamble Qytetare u formua në vitin 2011 për të përfshirë publikun në hartim politikash. Mediat sociale janë gjithashtu një forum i diskutueshëm për demokracinë pjesëmarrëse.
Çdo demokraci që përfshin një element debati, argumenti, diskutimi dhe peshimi të opsioneve të shumta nga një grumbull njerëzish përpara se të ndërmerren veprime, mund të thuhet se është debatuese.
Shembull: Asambleja Qytetare e Belgjikës ka diskutuar mbi politikat e vendit që nga viti 2019 dhe ka kompetencat e veta legjislative.
Nëse grupe qytetarësh me etni, fe ose vlera të tjera të ndryshme punojnë së bashku brenda një demokracie për të ndarë pushtetin politik dhe ligjor në dobi të të gjithë pjesëmarrësve, ata kanë një sistem konsocial.
Shembull: Midis 1857 dhe 1967 Holanda i ndau pushtetet midis katër grupeve – dy fetare, njëri politikdhe një jo i specifikuar.
Kur një monark zotëron pushtet absolut në vendin e tij, i pakufizuar nga kufijtë ligjorë, ai është kreu i një monarkie absolute. Këto nuk ekzistojnë më në Perëndim, përveç qytetit të Vatikanit dhe (ndoshta) Lihtenshtejnit.
Shembull: Omani, ku Sulltani dhe Kryeministri Haitham bin Tarik zotërojnë të gjitha fuqitë ligjore.
Një sistem në të cilin një individ i vetëm, ose një grup i vogël individësh, ruan të gjithë pushtetin është një diktaturë. Ne zakonisht i shohim sisteme të tilla negativisht, por ekziston gjithashtu koncepti i një ‘diktature dashamirëse’, megjithëse shembuj të tillë janë të rrallë.
Shembull: Gjermania naziste, diktaturë e cila ekzistoi nga viti 1933 deri në vitin 1945, udhëhiqej nga diktatori Adolf Hitler dhe grupi i tij i ministrave.
Totalitarizmi është besimi se shoqëria mund dhe duhet të organizohet sipas një vizioni të vetëm, të përsosur dhe se detyra e një vendi është të përparojë drejt atij vizioni me çdo kusht.
Shembull: Koreja e Veriut, ku dinastia e liderëve Kim zbaton një ideologji izolacioniste, të bazuar në komunizmin e mbështetur te vetvetja.
Nëse një qeveri kontrollon qytetarët e saj me ligje të rrepta, frenon liritë e tyre personale, politike dhe liritë e tjera dhe përdor forcat policore ose ushtarake për t’i nënshtruar, ky është një shembull i autoritarizmit.
Shembull: Siria, ku shkeljet e të drejtave të njeriut janë raportuar si ndër më të këqijat në botë.
Junta (“këshill në spanjisht), kur formohet nga pjesëtarë të forcave të armatosura të një vendi, quhet juntë ushtarake. Një organizatë e tillë ose mund ta krijojë një qeveri, ose mund ta zëvendësojë një të tillë. Shembull: Burkina Faso, ku Lëvizja Patriotike për Mbrojtje dhe Rivendosje ka sunduar që nga grushti i shtetit në vitin 2022.
Qeveria teokratike është sundimi i një vendi nga një Perëndi nëpërmjet dishepujve të tyre, të cilët ekzekutojnë punët e qeverisjes sipas dogmës së fesë së tyre.
Shembull: Afganistani, i cili udhëhiqet nga talebanët, të cilët qeverisin sipas interpretimit të tyre të ligjit të sheriatit islam.
Një shtet njëpartiak lejon vetëm një parti të vetme të marrë pjesë në zgjedhje dhe të qeverisë.
Partitë e tjera konsiderohen të paligjshme (ose sanksionohen nga partia në pushtet për të luajtur një rol mbështetës), duke siguruar që pushteti qeveritar të ruhet përgjithmonë nga i njëjti grup politik.
Shembull: Kina, ku Partia Komuniste Kineze ka qeverisur vendin që nga viti 1949.
Ndërsa në procesin e lëvizjes nga njëri skaj i spektrit autoritar-kundrejt-liberal në tjetrin, një shtet hibrid është një vend që thjesht zotëron elementë të të dy sistemeve.
Shembull: Brazili, i cili në vitet e fundit nën Presidentin Bolsonaro, kishte kaluar një proces autokratizimi duke ruajtur elementë të politikës liberale.
Çdo sistem në të cilin pushteti është në duart e një grupi relativisht të vogël individësh mund të përshkruhet si oligarki. Këta oligarkë zakonisht zotërojnë pasuri të konsiderueshme, qoftë të trashëguara, të vjedhura, të dhëna nga shteti i tyre apo të fituara nëpërmjet përpjekjeve kapitaliste.
Shembull: Rusia, shumë prej oligarkëve të së cilës fituan shuma të mëdha parash në vitet menjëherë pas rënies së Bashkimit Sovjetik.
Nëse një klasë individësh të pasur, të privilegjuar, shpesh me pasuri të trashëguara dhe – në vendet me sisteme titujsh – tituj nderi, sundojnë një vend, kjo është një aristokraci.
Example : The United Kingdom is partly an aristocracy because of the existence of the House of Lords, which can delay new laws from the House of Commons. Until its powers were reduced in 1911, the Lords could veto bills passed by the House of Commons. / bota.al
Happening now...
Pse Aleanca Madhështore përfundoi në Foltore 2
Nga Namir Lapardhaja
ideas
Political theater with the SP and DP lists
Nga Roland Lami
Magnificent Albania or Bazaar Albania!
Nga Ermal Peçi!
top
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128