Lajme flash
Hakmarrja si energji politike: Një retorikë me pasoja
7 Mars 2025, 09:36 / IDE
Po riaktivizohet dukshëm një narrativë e fuqishme në diskursin politik shqiptar, dhe jo vetëm: hakmarrja. Në një video - komunikim të fundit, kryeministri shqiptar deklaroi:
“Unë energjinë më të madhe e gjej te hakmarrja. Dua të marr hak. Na kanë poshtëruar për një kohë shumë të gjatë… Të marrim hak duke u ulur atje në tryezën e BE-së.”
Kjo nuk është hera e parë që ai e përdor këtë retorikë. Që nga fushatat e mëparshme elektorale, Rama ka prezantuar veten si liderin e një populli të padrejtësuar, një kryqtar modern që kërkon shpagim për “poshtërimet historike.”
Por çfarë ndodh kur hakmarrja shndërrohet në një narrativë politike, madje e legjitimuar nga pushteti? A është kjo një mënyrë për të mobilizuar mbështetësit, apo një strategji që fsheh dështimet? Dhe më e rëndësishmja, si ndikon ky diskurs në mënyrën se si shqiptarët e shohin veten dhe të ardhmen e tyre?
Hakmarrja si Strategji Politike
Rama e ka përdorur rëndom hakmarrjen si një mjet justifikues dhe mobilizues. Në vitin 2017, ai u kërkoi votuesve t’i jepnin një mandat të pastër për të realizuar një hakmarrje të drejtë ndaj korrupsionit dhe “padrejtësive të sistemit.” Në 2025, po e shtrin këtë narrativë në nivel kombëtar dhe historik: integrimi në BE nuk është më një reformë teknike, por një mision historik për të rivendosur nderin e Shqipërisë.
Kur një lider politik e pozicionon veten si ekzekutuesin e një “detyre historike,” ai synon të krijojë një lidhje emocionale me elektoratin. Në këtë mënyrë, mbështetja për të nuk është më një zgjedhje racionale mbi performancën e qeverisjes, por një besnikëri e ngjashme me atë që njerëzit ndiejnë ndaj një epoke historike apo një ideali të madh.
Por a është hakmarrja një forcë e mirë për qeverisjen? Historia tregon se kur një lider e përdor këtë emocion për të justifikuar politika, ato bëhen më pak racionale dhe më shumë të bazuara në emocion. Një qeverisje e mirë kërkon pragmatizëm dhe racionale të bazuara në pritshmëri racionale dhe jo vetëm ndjenja.
Retorika e Mobilizimit: Zemërimi si Karburant Politik
Hakmarrja ka një efekt të fuqishëm psikologjik. Kur njerëzit ndihen të padrejtësuar, ata kërkojnë një lider që jo vetëm i përfaqëson, por edhe lufton për ta. Retorika e Ramës përfaqëson këtë model klasik: ai pozicionohet si mbrojtësi i të poshtëruarve, njeriu që do të shlyejë borxhet historike të kombit.
Ky është një mjet i fuqishëm mobilizues, veçanërisht në një shoqëri ku ndjenja e padrejtësisë është e përhapur. Por ka edhe një efekt anësor të rrezikshëm: polarizimin. Kur politika strukturohet mbi ndarjen “Ne kundër Atyre”, demokracia bëhet më e brishtë. Kur një lider përdor këtë narrativë, ai përfiton në afat të shkurtër, por krijon një kulturë politike të bazuar në armiqësi të vazhdueshme.
Aleksandar Vucic dhe Vladimir Putin kanë ndërtuar narrativa të ngjashme. Putin e ka justifikuar politikën e tij agresive si një kundërpërgjigje ndaj “poshtërimeve” që Rusia ka përjetuar nga Perëndimi.
Kur hakmarrja kthehet në një justifikim politik, ajo mund të përdoret për të arsyetuar masa më radikale, të cilat shkojnë përtej retorikës dhe prekin liritë dhe institucionet. Nëse misioni i një lideri është “përfundimi i një lufte historike,” atëherë a mund të justifikohet çdo veprim në emër të kësaj beteje?
Kur Hakmarrja Kthehet në Justifikim për Pushtet
Një tjetër efekt i kësaj qasjeje është se ajo i jep liderit të një vendi një narrativë të përjetshme për të qëndruar në pushtet. Nëse ai është i vetmi që mund të çojë përpara këtë mision historik, atëherë largimi i tij do të ishte një tradhti ndaj kauzës.
Rama e ka artikuluar këtë ide më shumë se një herë. Ai ka thënë se nuk largohet nga politika sepse “ka një luftë për të mbaruar me historinë.” Kjo qasje e shndërron liderin në një figurë të pazëvendësueshme, një ide e rrezikshme për demokracinë.
Miopia e hakmarrjes si zgjidhje
Politika e bazuar në hakmarrje është e fuqishme, por afatshkurtër. Liderët e suksesshëm nuk e udhëheqin një vend duke e kthyer të shkuarën në një fushëbetejë të pafundme, por duke ofruar vizion dhe zgjidhje për të ardhmen.
Një qeveri që kërkon të përmirësojë të ardhmen e qytetarëve të saj duhet të flasë më pak për hakmarrje dhe më shumë për inovacion, zhvillim dhe mundësi. Zgjedhjet nuk duhet të shiten si beteja morale mes të mirëve dhe të këqijve, por si një mundësi për të zgjedhur politikat më të mira për mirëqenien e vendit.
Në fund, historia tregon se kombet që përparojnë nuk janë ato që mbesin peng të hakmarrjes, por ato që arrijnë të kthejnë zemërimin në ndërtim dhe progres. Nëse Shqipëria dëshiron të shkojë përpara, ajo ka nevojë për liderë që e kanalizojnë energjinë politike jo për të larë hesapet me të shkuarën, por për të ndërtuar një të ardhme më të mirë
Po ndodh...
ide
top
shërbime
- POLICIA129
- POLICIA RRUGORE126
- URGJENCA112
- ZJARRFIKESJA128