English
Luaj me Fjalëkryq
Lajme flash

Arkeologët më në fund zbulojnë kodin e fshehur të megastrukturës së lashtë të Irakut

4 Qershor 2025, 07:10 / MISTERE&KURIOZITETE ALFA PRESS
Arkeologët më në fund zbulojnë kodin e fshehur të

Një zbulim inovativ ka hedhur dritë mbi një rrjet të gjerë kreshtash dhe kanalesh prej dheu në Irakun jugor, duke zbuluar shkallën dhe rëndësinë e një sistemi bujqësor të ndërtuar kryesisht përmes punës së skllevërve gjatë disa shekujve. Hulumtimet e botuara në revistën Antiquity dhe hetimet e hollësishme nga një ekip ndërkombëtar arkeologësh ofrojnë njohuri të reja mbi historinë e rajonit, veçanërisht periudhën që rrethon Rebelimin Zanj të shekullit të 9-të. Ky rrjet, që përfshin mijëra kreshta përgjatë fushës së përmbytjes Shaṭṭ al-Arab pranë Basrës së sotme, ishte prej kohësh një mister, por tani del si një çelës për të kuptuar peizazhin socio-ekonomik të formuar nga punëtorët e skllavëruar të Afrikës Lindore.

Kreshtat dhe sistemet gjigante të kanaleve u dokumentuan për herë të parë përmes imazheve satelitore dhe ajrore që datojnë që nga vitet 1960, duke zbuluar mbi 7,000 punime dheu të bëra nga njeriu. Datimi me radiokarbon dhe me lumineshencë të stimuluar optikisht konfirmoi se këto struktura u ndërtuan nga fundi i shekullit të 9-të deri në mesin e shekullit të 13-të pas Krishtit. Kjo linjë kohore përputhet me epokën e Rebelimit Zanxh, një kryengritje e madhe nga skllevërit e Afrikës Lindore – të njohur kolektivisht si Zanxh – kundër Kalifatit Abaside.

Shkalla e përpjekjeve njerëzore të investuara në këtë rrjet bujqësor sugjeron një sistem të madh dhe të organizuar të mbështetur nga puna e detyruar. “Historia e tyre nuk është shkruar ose dokumentuar shumë mirë në historinë tonë”, tha Jaafar Jotheri, profesor i arkeologjisë në Universitetin e Al-Qadisiyah në Irak dhe një anëtar kyç i ekipit kërkimor. “Prandaj kjo është arsyeja pse ky (zbulim) është shumë i rëndësishëm, dhe ajo që vjen më pas është mbrojtja e të paktën disa prej këtyre strukturave të mëdha për punë të ardhshme. Është trashëgimi e pakicave”, shtoi ai.

Ky zbulim nënvizon shfrytëzimin e zgjatur të popujve të skllavëruar në rajon, duke theksuar se përdorimi i punës së skllevërve për projekte të tilla monumentale të infrastrukturës ka të ngjarë të ketë vazhduar për shekuj me radhë pasi rebelimi u shtyp në vitin 883 pas Krishtit. Vepra ofron një kontekst të rëndësishëm për kushtet sociale dhe ekonomike që përcaktuan jetën e Zanjve dhe pasardhësve të tyre, të cilët ende jetojnë në Irakun jugor sot.

Gjetjet arkeologjike ekspozojnë një aspekt të rëndësishëm, por të pakontrolluar, të së kaluarës mesjetare të Irakut. Ndërsa vetë Rebelimi Zanj është i dokumentuar në kronikat historike, pjesa më e madhe e jetës së përditshme dhe kontributeve të popullsisë së skllavëruar është errësuar ose anashkaluar. Sistemi i madh bujqësor përfaqëson trashëgiminë fizike dhe shoqërore të këtyre komuniteteve.

Ky hulumtim i ri thekson rëndësinë e ruajtjes së vendeve të tilla të trashëgimisë, veçanërisht në një vend ku dekada konflikti kanë penguar punën arkeologjike dhe kanë çuar në plaçkitje të përhapura. Iraku shpesh quhet “djepi i qytetërimit”, megjithatë kjo pjesë e trashëgimisë së tij mbeti e fshehur për shekuj me radhë.

Vërejtjet e Jotherit nxjerrin në pah sfidën dhe mundësinë: “Është trashëgimi minoritare”, tha ai, duke nënvizuar nevojën për mbrojtje dhe studime të mëtejshme. Mbrojtja e këtyre punimeve tokësore është jetike jo vetëm për arkeologjinë, por edhe për njohjen e historive të grupeve të margjinalizuara, puna e të cilëve formësoi peizazhin e rajonit.

Gjetjet kanë implikime të gjera përtej Irakut, duke kontribuar në kuptimin global të skllavërisë, punës dhe rezistencës në kontekste historike. Rrjeti bujqësor zbulon se si popullatat e skllavëruara u integruan në strukturën ekonomike përmes projekteve në shkallë të gjerë dhe që kërkonin shumë punë.

Kryengritja Zanj, ndonëse e shquar për shkallën dhe kohëzgjatjen e saj, ishte pjesë e një historie më të gjatë në të cilën skllevërit luajtën role qendrore në mbështetjen e ekonomive agrare në kushte të vështira dhe shtypëse. Ky zbulim nënvizon qëndrueshmërinë dhe rëndësinë e këtyre komuniteteve, kontributet e të cilave tani po njihen më plotësisht përmes arkeologjisë.

Duke i vendosur kreshtat brenda këtij kuadri më të gjerë socio-politik, hulumtimi hap rrugë për rishqyrtimin e vendeve të tjera të lashta në mbarë botën ku mund të ketë qenë e përfshirë puna e detyruar, por që mbetet e panjohur.

Po ndodh...

Dua të lexoj më shumë lajme

ide

top

receta Alfa

TRENDING

shërbime

  • POLICIA129
  • POLICIA RRUGORE126
  • URGJENCA112
  • ZJARRFIKESJA128