‘Po kopjon Putinin’/ Zelensky shkrin Prokurorinë e Posaçme kundër Korrupsionit, paralajmërohen protesta

22 Korrik 2025, 20:38 / BOTA NGA OWEN MATTHEWS, SPECTATOR

‘Po kopjon Putinin’/ Zelensky shkrin Prokurorinë e

Thirrjet “Turp!” ushtuan sot në Rada, parlamentin e Ukrainës, teksa deputetë nga partia e Volodymyr Zelensky-t, “Shërbëtori i Popullit”, të mbështetur nga shumica e partive opozitare, votuan për të vendosur agjencitë e pavarura kundër korrupsionit nën kontrollin e qeverisë. Ligji i ri, i miratuar nga 263 deputetë me vetëm 26 kundër ose abstenime, ka shkaktuar dënime të gjera nga shumë politikanë dhe aktivistë të shoqërisë civile që më parë kanë qenë mbështetës besnikë të Zelensky-t. Shpërbërja e Byrosë Kombëtare Kundër Korrupsionit (NABU) dhe Zyrës së Prokurorit të Posaçëm Kundër Korrupsionit (SAPO) ka shkaktuar gjithashtu shqetësim të thellë tek mbështetësit kryesorë ndërkombëtarë të Ukrainës.
“Shumë e shqetësuar për votimin e sotëm në Rada,” shkroi në Twitter Komisionerja Evropiane për Zgjerimin, Marta Kos. “Shkatërrimi i mekanizmave kyç që mbronin pavarësinë e NABU është një hap serioz prapa. Trupa të pavarura si NABU dhe SAPO janë thelbësore për rrugën e Ukrainës drejt BE-së. Sundimi i ligjit mbetet në qendër të negociatave për anëtarësim.”
Toomas Hendrik Ilves, presidenti i Estonisë nga 2006 deri më 2012, e përshkroi vendimin si “një katastrofë të plotë” që “do t’u japë forcë të gjithëve në Europë të drejtën që të mendojnë se ndihma për Ukrainën është e kotë, për të mos përmendur narrativën ruse se ukrainasit po vjedhin ndihmën perëndimore për pasurim personal – një narrativë që kemi luftuar për vite me radhë.”
Votimi në Radë ndodhi vetëm pak ditë pasi shërbimi i sigurisë së Ukrainës kreu 70 bastisje të njëkohshme ndaj hetuesve të lartë të agjencive NABU dhe SAPO – thuhet se pa urdhër gjykate. Ata gjithashtu kontrolluan shtëpinë e Vitaliy Shabunin, drejtues i qendrës së pavarur AntAC për veprime kundër korrupsionit, si dhe shtëpitë e familjarëve dhe miqve të tij.
“Duke përfituar nga lufta, Volodymyr Zelensky po ndërmerr hapat e parë, por të sigurt, drejt një autoritarizmi të korruptuar,” shkroi Shabunin në Telegram. Daria Kaleniuk, drejtore ekzekutive e AntAC dhe dikur një mbrojtëse e zëshme e Zelensky-t, i quajti akuzat për mashtrim dhe keqpërdorim të fondeve “absurde” dhe e përshkroi këtë si një “hakmarrje për atë që organizata jonë po bën dhe do të vazhdojë të bëjë kundër korrupsionit dhe shkeljeve të pushtetit”.
Një zëdhënës i qeverisë e justifikoi bastisjet dhe arrestimet si pjesë e një fushate për të zhdukur agjentët rusë, të cilët – sipas qeverisë – po përdorin akuzat për korrupsion për të minuar përpjekjet e luftës në Ukrainë. Në të vërtetë, disa aleatë të afërt të Zelensky-t kanë rënë si pasojë e hetimeve kundër korrupsionit të nisura nga shoqëria civile dhe nga NABU, ndonëse nuk ka asnjë provë që këto akuza të kenë lidhje me agjentë të sponsorizuar nga Moska.
Ministri i Mbrojtjes Reznikov dha dorëheqjen në vitin 2023, pasi faqja monitoruese Nashi Groshy publikoi prova për fryrje të çmimeve nga furnitorët e ushtrisë; dhe muajin e kaluar, zëvendëskryeministri Chernyshov është përballur gjithashtu me akuza për korrupsion. Sipas Kyrylo Shevchenko, ish-kreu i Bankës Qendrore të Ukrainës, NABU dhe SAPO po hetonin 268 raste korrupsioni ndaj aleatëve të Zelensky-t kur u vendosën nën kontroll të qeverisë. “Të ardhshmit do të jenë aktivistët kundër korrupsionit dhe gazetarët e pavarur,” thotë Shevchenko. “Zelensky po kopjon Putinin.”
Ajo që shqetëson si aleatët e zhgënjyer të Zelensky-t, ashtu edhe kundërshtarët e tij, është fakti që shkatërrimi i NABU dhe SAPO duket të jetë pjesë e një modeli të vazhdueshëm të zhbërjes së mekanizmave të kontrollit dhe balancës kundër korrupsionit nga administrata presidenciale e Zelensky-t.
Këto agjenci ishin krijuar me kërkesë të Bashkimit Evropian, i cili kërkonte që ato të ishin të pavarura nga qeveria, me drejtues të përzgjedhur përmes konkurrencës së hapur dhe transparente, jo përmes emërimeve politike. Por më herët këtë vit, administrata presidenciale e Ukrainës bllokoi emërimin e një drejtuesi të ri të pavarur për Byronë e Sigurisë Ekonomike (BEB) – një tjetër agjenci e fuqishme ligjzbatuese – duke këmbëngulur në një figurë besnike ndaj regjimit.
Ligji i ri do t’i bëjë të gjitha institucionet që më parë ishin të pavarura në luftën kundër krimit ekonomik të varen nga Prokurori i Përgjithshëm i emëruar nga qeveria, Ruslan Kravchenko – i cili vetë nuk ka kaluar testet për të qenë prokuror i zakonshëm për shkak të akuzave të mëparshme për korrupsion, por u promovua gjithsesi nga Zelensky.
Anatoly Shariy, një nga YouTuber-ët më të njohur të Ukrainës dhe udhëheqës i një partie euroskeptike pro-ruse, shkroi: "Duke likuiduar NABU-n, Zelensky po likuidon trupin e fundit hetimor që mund të hetonte korrupsionin e tij. Ai do të marrë miliarda nga Perëndimi. Dhe do të vjedhë, vjedhë, vjedhë".
Qeveria e Zelensky-t duket se ka keqkuptuar ndjeshëm disponimin e njerëzve të zakonshëm. "Kjo nuk është ajo për të cilën njerëzit tanë kanë luftuar dhe kanë vdekur," shkroi Olga Rudenko, kryeredaktore e Kyiv Independent.

Yaroslav Trofimov, korrespondent i huaj i Wall Street Journal dhe vetë nga Kievi, raporton se "nuk është ekzagjerim të thuash se opinioni publik në Ukrainë është në një stuhi të vërtetë zemërimi". Për herë të parë që nga pushtimi rus në shkurt 2022, figura të rëndësishme publike kanë bërë thirrje për protesta kundër qeverisë.
Ndoshta edhe më seriozisht, Zelensky duket se e ka lexuar shumë keq situatën për sa i përket ndikimit te mbështetësit e tij në Perëndim. Organizatat ndërkombëtare kundër korrupsionit, grupet e shoqërisë civile ukrainase, shtypi i pavarur ukrainas dhe diplomatët perëndimorë kanë paralajmëruar të gjithë se miratimi i kësaj ligji mund të rrezikojë procesin e anëtarësimit të Ukrainës në BE, të anulojë regjimin pa viza dhe madje të shkaktojë sanksione nga BE kundër vetë Ukrainës. Por ai e çoi përpara gjithsesi.
Pas votimit në Rada, Qendra për Veprim Kundër Korrupsionit në Ukrainë publikoi një imazh të stisur të kopertinës së Time Magazine, ku fytyra e Zelensky-t ishte gjysmë e mbuluar nga ajo e Viktor Yanukovych, paraardhësi i tij i korruptuar. Vjedhja masive e shtetit nga Yanukovych ishte një nga nxitësit kryesorë të revolucionit të Majdanit më 2014.
Vetëm një vit më parë, çdo krahasim midis Zelensky-t dhe Yanukovych do të dukej absurd. Sot, shumë prej atyre që po bëjnë pikërisht këtë krahasim të zymtë kanë qenë dikur ndër mbështetësit më të zjarrtë të Zelensky-t./ The SpectatorShkrimi i përkthyer nga Alfapress.al

 

Po ndodh...