Lajme flash
Pushteti që helmon, çfarë është Sindroma Hubris?
1 Prill 2025, 15:40 / POLITIKË
“Fuqia është e rrezikshme. Ajo rritet duke e zbehur perceptimin, duke turbulluar vizionin, duke e burgosur viktimën e saj në një atmosferë të ftohtë izolimi. Brerorja e pagabueshmërisë intelektuale, e cila është vetëkrijuar nga lideri është rreziku më i madh i çdo demokracie” – shkruante Franklin Roosevelt.
Në vitin 2006, Lord David Owen, neurolog dhe politikan i rëndësishëm anglez, ish-ministër i jashtëm i qeverisë britanike mes viteve ’77-79, publikoi një studim në lidhje me ndikimin qe kishte pushteti tek sëmundjet mendore të liderëve të ndryshëm. Duke u mbështetur tek përvojat e njerëzve të pushtetshëm të së shkuarës, letërsia dhe neurologjia, ai arriti të identifikonte një sindromë së cilës i vuri emrin, “Hubris”.
Sindroma Hubris – sipas Lord Owen – lidhej ngushtë me pushtetin dhe ishte pasojë e drejtpërdrejtë e saj. Kjo sindromë shfaqej dhe zhdukej sapo personi merrte ose respektivisht e linte pushtetin. Kjo rëndohej me kohën dhe sa më shumë personi qëndronte në pushtet aq më e dhunshme bëhej simptomatologjia e saj. Sipas tij që një lider të diagnostifikohej me Sindromën Hubris, duhej të kishte të paktën tre nga simptomat e mëposhtme:
Së pari, një dëshirë të papërmbajtur për të ndërmarrë veprime të cilat reflektojnë lavdinë dhe madhështinë e tij. Për shembull tej mburrje me arritje imagjinare, të cilat nuk janë kapur kurrë në historinë e një vendi, populli, partie, qeverie, etj. “Si kurrë më parë” është kryefjala e çdo fjalimi 90 minutësh.
Së dyti një dëshirë jo normale për tu kujdesur për imazhin dhe prezencën. Për shembull një foto me dorën ngritur si Jul Çezari. Nuk ka rëndësi nëse dora po tregon një kazan plehrash apo një rrugë plot me gropa. Në rastin tonë fotografi kujdeset që ta nxjerri Liderin si “Shpëtimtarin Hyjnor”, mbi të cilin janë vendosur sytë e të gjitha ushtrive qiellore.
Së treti, mania për tu paraqitur si Mesia, pra si Shpëtimtari i vendit. Për shembull kur deklarojnë se e kanë të pamundur të tërhiqen nga politika për shkak se nuk mund të braktisin në mes projektet e tyre madhështore apo se duhet të fusin vendin në BE vitin tjetër. Nuk ka rëndësi se viti tjetër ka kaluar që në 2016-ën në rastin tonë.
Së katërti, e identifikojnë veten me të mirën e kombit. Pa to kombi ose do të vdesi ose do të shkojë drejt një katastrofe fatale. Ata e shohin veten si të pazëvendësueshëm. Çdokush përveç tyre është më i keq edhe pse ai vetë e pranon se nuk është më i miri. Në rastin tonë është gjetur edhe antiheroi, Sali Berisha.
Së pesti, një besim i ekzagjëruar tek gjykimi i vet. Një bindje e tepruar se ai ka gjithmonë të drejtë. Ndryshon mendim vetëm kur është me një këmbë në grykën e varrit politik, si për shembull protesta e studentëve apo ajo e mbetjeve kimike në rastin tonë. Por nuk ndryshojnë mendim kur dikush i thotë se mafia bën ligjin dhe se nuk ka më çfarë t’i vjedhi këtij populli të shpartalluar.
Së gjashti, hiperaktiviteti dhe mungesa e pushimit. Në rastin tonë, Lideri ynë na mburret se fle vetëm pak orë në ditë dhe se madje mban një bluzë veshur prej disa kohësh. Pyesim veten me shqetësim nëse lahet apo jo të paktën. Urojmë që po, për shpirtrat e gjorë të Këshillit të Ministrave.
Së shtati, humbja e kontaktit me realitetin. Në shumë raste – si për shembull ky i joni – liderat që preken nga kjo simptomë fillojë e flasin për shendetësi falas, ujë 24 orë, një Durrës si Dubai, për satelitë në orbitë dhe anije luftarake që patrullojnë brigjet e vendit. Fillojnë flasin për arritje historike në ekonomi, ndërkohë që populli me zor arrin datën 25 të muajit.
“Koncepti i ‘të vërtetës’ si diçka e varur nga fakte kryesisht jashtë kontrollit njerëzor ka qenë një nga mënyrat me të cilat filozofia ka rrënjosur elementin e nevojshëm të përulësisë. Kur hiqet ky kontroll mbi të vërtetën dhe objektiviteti zëvendësohet me krenarinë, hidhet një hap i mëtejshëm në rrugën drejt një lloji të ri çmendurie – helmimi nga pushteti” – shkruan Bertrand Russell.
Ky helmim nga pushteti është edhe arsye e vërtetë e Sindromës Hubris. Shërimi i saj lidhet ngushtë me rënien nga pushteti apo kufizimin e pushtetit.
Le t’i çlirojmë pra liderët tanë nga kjo barrë e rëndë psikike duke mos i lënë gjatë në pushtet. Kështu i bëjmë mirë atyre dhe mbi të gjitha i kursejmë vetes deliret e ndonjë narcizisti të helmuar nga pushteti./Amfora
Po ndodh...
Rama-Meta, si aleanca e 1 Prillit zhbëri Shqipërinë
Nga Namir Lapardhaja
ide
top
TRENDING 
shërbime
- POLICIA129
- POLICIA RRUGORE126
- URGJENCA112
- ZJARRFIKESJA128