BIRN: From hospitality to investigation, the complicated history of the Iranian opposition in Albania

Threatened for a decade by Iran, Albania is also facing difficulties in managing internal security challenges as a result of the activity of the opposition group, MEK, which is being investigated for criminal offenses of provocation of war and cyberattacks.
Although the 12-day war that erupted in June in the Middle East may have ended, the Islamic Republic of Iran is today considered a serious threat to the security of Europe and the United States.
This became clear in early August through a joint statement by 14 Western states, including Albania, which denounced the efforts of Iranian intelligence services to persecute dissidents, politicians, journalists, and religious minorities in their territories.
"We are united in opposing efforts by Iran's intelligence services to kill, take hostages or harass people in Europe and the United States in clear violation of our sovereignty," the joint statement said.
Albania is not just a symbolic signatory of this declaration.
Since 2013, when it decided to shelter exiled members of the Iranian opposition, part of the Mojahedin-e-Khalq organization, MEK, Albania has been continuously targeted by Iran through propaganda and disinformation, plans for terrorist attacks, or a hybrid cyber war.
However, security problems are not limited to Iran.
Over the past two years, Albanian law enforcement institutions have been involved in a complex investigation into MEK members, who are accused of launching cyberattacks on Iran in violation of the agreement granting them humanitarian protection in Albania.
The Special Prosecution Office is investigating MEK members for the criminal offenses of provoking war, illegal interception of computer data, and interference in computer systems.
“We are in the ongoing phase of in-depth investigations, mainly the expert assessments of the hundreds of devices that have been seized,” the prosecutor in the case, Vladimir Mara, told BIRN. “I can tell you that international partners are also involved in this investigation,” he added.
Albania currently houses around 2,500 members of the Mojahedin-e-Khalq organization in the sprawling Ashraf 3 camp in Manzë, Durrës. Although their protection status has not changed, the Interior Ministry told BIRN that it was “reviewing on a case-by-case basis requests for the renewal of residence permits” by MEK members.
Although not unforeseen, the security implications of harboring the MEK expose the country to long-term risk, as members of this organization “cannot be expelled or repatriated.”
“Shqipëria e ka ditur këtë rrezik të aktivitetit politik që në fillim, kur pranoi t’i strehonte [MEK], por duhet thënë që ka qenë e paaftë për ta mbajtur nën kontroll për të mos cenuar sigurinë” tha Endri Tafani, analist i marrëdhënieve ndërkombëtare.
Drejtuesit e organizatës MEK nuk iu përgjigjën pyetjeve të BIRN deri në publikimin e këtij shkrimi.

Mojahedin-e-Khalq, MEK, është një grup me një histori të ndërlikuar. I themeluar në vitin 1965 nga studentë marksistë kundër regjimit të Shahut të Iranit, ai u kthye kundër Republikës Islamike pas revolucionit të vitit 1979 dhe udhëhoqi një fushatë sulmesh.
Në mesin e viteve ‘80 disa mijëra anëtarë të MEK-ut u zhvendosën nga Irani për në Irak, ku ish-diktatori Saddam Hussein i përdori ata si një forcë të armatosur gjatë luftës Iran-Irak. SHBA-ja e listoi MEK-un si organizatë terroriste në vitin 1997, por e hoqi nga lista e zezë në vitin 2012, pasi grupi deklaroi se hiqte dorë nga dhuna dhe armët për t’u përqendruar tek advokimi politik kundër regjimit iranian.
Pas pushtimit të Irakut të udhëhequr nga SHBA-ja në vitin në 2003, forcat aleate ofruan mbrojtje për MEK-un dhe në vitin 2012, filluan t’i zhvendosin ata në Shqipëri.
Tafani e krahason historinë e tanishme të opozitës iraniane në ekzil me komunitetin antikomunist shqiptar në Europën Perëndimore gjatë Luftës së Ftohtë, që me kalimin e viteve u rudh në numra dhe në rëndësi politike.
“Njerëzit shkëputen nga komunitetit dhe ndjekin interesa duke bërë zgjidhjet e tyre në jetë të ligjshme ose jo. Në këto kushte, bëhet e lehtë dhe për shërbimet sekrete iranianë të penetrojne brenda organizatës dhe të rekrutojnë anëtarët e saj,” theksoi Tafani.
Prej vitit 2018, anëtarët e MEK në Shqipëri janë strehuar në kampin “Ashraf 3” – një qytezë e fortifikuar prej 127 godinash, e shtrirë në një kodër prej gati 40 hektarësh në Manzë të Durrësit. Nga rreth 3000 shtetas iraninë të sjellë në Shqipëri, rreth 450 persona vlerësohet se janë larguar deri më tani nga kampi dhe nga vendi, një pjesë në mënyrë ilegale.
Grupi opozitar shpesh përshkruhet si një sekt nga kritikët, për shkak të adhurimit ndaj udhëheqësit të tij të zhdukur, Masoud Rajavi, dhe gruas së tij, Maryam. Që nga vitet 1980, anëtarët e MEK-ut deklarojnë kanë hequr dorë nga lidhjet familjare dhe marrëdhëniet intime për atë që ata e përshkruajnë si një jetë revolucionare.
Nga kompleksi i tyre në Manëz, përmes internetit dhe konferencave ndërkombëtare, anëtarët MEK-u agjitojnë për rrëzimin e regjimit të mullahëve në Iran.
Në fillim të vitit 2023, departamenti i Krimit Kompjuterik dhe ai i Antiterrorit në Policinë e Shtetit nisën një hetim të përbashkët ndaj anëtarëve të MEK, me dyshimin se ata ishin përfshirë në aktivitete politike dhe sulme kibernetike përkundrejt disa institucioneve të Republikës Islamike të Iranit.
Hetimi u bazua fillimisht në monitorimin e rrjeteve sociale, kryesisht në Telegram, dhe kulmoi me një aksion kontrolli në kampin “Ashraf 3” në Manzë më 20 qershor 2023, në zbatim të një vendimi të Gjykatës së Posaçme.
Hyrja e forcave të policisë në kampin e Manzës u prit me revoltë dhe përplasje nga anëtarët e MEK, duke sjellë si rrjedhojë plagosjen e 15 punonjësve të policisë dhe 21 anëtarëve të kampit.
Në fund të operacionit u sekuestruan 96 njësive kompjuterike, dhjetra lap-topë, tableta si dhe materiale të bollshme shkresore, të cilat sipas policisë, disa anëtarë të MEK tentuan që t’i asgjësonin pa sukses me zjarr.
Operacioni policor në kampin e Manzës, dy vjet më parë, ishte një akt i detyruar për të minimizuar kërcënimet ndaj sigurisë kombëtare.
Sipas dokumenteve hetimore, për shkak të strehimit të MEK, Shqipëria u kthye në një target për shërbimet inteligjente Iraniane, të cilat përmes aktiviteteve propagandistike dhe ato të dezinformimit synonin që të shkëpusnin sa më shumë anëtarë të saj, me qëllim shpërbërjen e plotë të organizatës.
Hetimet paraprake tregojnë se organizata MEK ishte duke bërë të njëjtën gjë ndaj Iranit.
“Organizata “MEK” është duke bërë të njëjtën gjë dhe nga ana e tyre kanë rritur aktivitetin për t’ju kundërvënë kësaj strategjie,” thuhet në dokument.

Historia e marrëdhënieve diplomatike mes Shqipërisë dhe Iranit është e shkurtër dhe e mbushur me tensione. Ato u lidhën në vitin 1999 dhe u shkëputën në vitin 2022 me dëbimin e diplomatëve iranianë nga ambasada në Tiranë.
Në vitin 2019, Policia shqiptare në bashkëpunim me partnerët ndërkombëtarë zbuluan një celulë terroriste të njësisë së jashtme të forcave iraniane, QUDS, e cila u akuzua se kishte për qëllim të kryente sulme ndaj lëvizjes opozitare MEK.
Në korrik të vitit 2022, Irani akuzohet se ndërmorri një seri sulmesh kibernetike ndaj portalit shtetëror “E-Albania” dhe infrastrukturës digjitale të Shqipërisë, që sipas Ministrisë së Punëve të Jashtme ishte “në nivelin e një lufte kibernetike”.
“Vendi ynë i konsideroi këto sulme në kundërshtim me frymën dhe shkronjën e Konventës së Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike të vitit 1961, duke u ngjitur në nivelin e një lufte kibernetike të nisur nga Republika Islamike e Iranit kundër Republikës së Shqipërisë,” tha Ministria e Jashtme për BIRN.
“Nisur nga kjo situatë, në muajin shtator 2022, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqipërisë vendosi ndërprerjen e marrëdhënieve diplomatike me Republikën Islamike të Iranit, me efekt të menjëhershëm. Që nga ndërprerja e tyre marrëdhëniet dypalëshe me Iranin mbeten të ngrira dhe kjo situatë nuk ka ndonjë ndryshim edhe aktualisht,” shtoi Ministria e Jashtme.
In December 2022, the Special Court sentenced Bijan Pooladrag, a former MEK member, to 15 years in prison for terrorism, accused of participating in an attempted plot against Camp Ashraf 3 on behalf of Iranian intelligence services. Pooladrag denied the charges and stressed through a lawyer that he was a victim due to his efforts to build a life outside the camp.
The history of conflicts with Iran increases concerns about the country's security, while the capacity to keep members of the MEK group under control is also questioned.
“Albania accepted the MEK mainly for humanitarian reasons and with pressure from the US and the UN, but the lack of advanced security infrastructure and capacity to monitor the camp’s activities has created challenges,” says Redi Këlliçi, a lawyer and expert on the issue.
According to him, Albania cannot cope with this delicate situation alone, so any decision will require coordination with the United States and the United Nations.
“The country depends on foreign support to address complex threats, such as cyberattacks or intelligence operations,” Këlliçi added.
Meanwhile, Endri Tafani underlines that Albania does not have a clear strategy on what to do with the MEK community, especially after allowing them to build a separate city, making it difficult for them to integrate into Albanian society.
"The problem is that if Albania were to act in this way, then the entire political organization would fall, and this is not accepted by a good part of the community, nor by other allied states, which see the political organization as part of the Iranian opposition that should be supported as a weapon against the Iranian regime, " said Tafani.
"Under these conditions, Albania is in a strategic impasse and is simply trying to minimize the consequences arising from this situation," he concluded.
Happening now...
America may withdraw from Europe, but not from SPAK
ideas
Who is the Surrel Rabbit?
The two wrong paths of the opposition with the Ombudsman
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128





