Family as a compass, as equality with roots and evidence, not "state marketing"!

2025-11-07 16:43:09 / IDE NGA ARIAN GALDINI

Family as a compass, as equality with roots and evidence, not "state
I write this text from a clear conservative conviction that the family is the compass of the Republic and life is the foundation of rights.

The law is not an advertising screen, but a shield of reality.

Instead of this measure, the Rama government has replaced politics with vocabulary and procedure with spectacle, drafts that change meanings within a week, night sessions, "all-inclusive" formulas without a comparative table and without impact assessment.

Equality is not achieved with slogans, equality is demonstrated with verifiable results, with clear codes, with parenting involvement, with a budget for children from birth to three years old, with enforceable protection orders, and with periodic published measurements.

The November 6 vote brought to light an old bad habit, the law became a ball-and-ball game between the government and the opposition to produce television scenes, while the fundamental debate about the nature of society remained untouched.

Instead of a comparative table (what changes, where and why), a Regulatory Impact Assessment (RIA) and a serious hearing with parents, teachers, pediatricians and lawyers, there was a ceremonial rush with vocabulary that changed according to the panel.

Such laws seem strong at night, but as soon as they collide with the closed daycare, the order left at the office, or the mother who loses her job, the gaps are revealed.

The VNRR is the "fire test" for any law, why it is needed, what the alternatives are, how much it costs, who it affects, how it is implemented, how success is measured.

Without this proof, laws are made for display, not for life.

At the basis of every regulation that affects the family lies an anthropological truth: life comes from a mother and a father.

The designation of husband and wife in the basic codes (family, civil, statistical) does not exclude anyone, it preserves the coordinates on which family policies and demographic statistics are built.

At the same time, the prohibition of discrimination in employment and services based on expression or identity must be complete.

Good law protects reality without erasing faces; natural differences are not used as an alibi to violate personal freedom.

The right words are the bridge between life and law. Sex is the bodily reality with which we come into the world (female/male) and as such remains an unchanging category in the basic codes.

On this ground, society constructs gender, the way it expects, norms, and enhances the roles of men and women, roles that shift with time, professions, and responsibilities.

Finally, gender identity/expression is a person's self-definition and presentation in the public space, where personal dignity and freedom of conscience are felt.

A wise law keeps these three layers distinct, preserves sex as a legal category for the family and statistics, sees gender as a social role, and uncompromisingly prohibits discrimination in employment and services for identity or expression.

Kjo kornizë pajtohet me standardin europian, KEDNJ (neni 8, jeta private dhe familjare, neni 14, mosdiskriminimi), Karta e BE për të Drejtat Themelore (neni 21, mosdiskriminimi, neni 24, interesi më i lartë i fëmijës) dhe Konventa për të Drejtat e Fëmijës e përforcojnë këtë bashkëjetesë, dinjiteti personal dhe interesi i fëmijës nuk konkurrojnë, ata ecin bashkë.

Në praktikë, shumë sisteme të BE-së ruajnë “mashkull/femër, female/male” në regjistrat civilë dhe në kodin e familjes, ndërsa zbatojnë ligje të forta të mosdiskriminimit në punë dhe në shërbime.

Dallimi ontologjik nuk përdoret si justifikim për cenim dinjiteti.

Shteti i mirë forcon familjen, nuk e zëvendëson. Kjo është edhe etika e subsidiaritetit, sa herë preken kurrikulat, protokollet shëndetësore ose masat e tregut të punës, pyetja testuese duhet të jetë e thjeshtë, a lehtësohet prindërimi, a rritet përgjegjësia, a njihet sakrifica e përditshme.

Në këtë kuptim, ky është edhe një zbatim praktik i neoshqiptarizmit, prindërim me dinjitet, fëmijë që marrin kohë nga prindërit dhe shërbime nga shteti, gjuhë ligji e kthjellët.

Shumë gra nuk e matin barazinë me fjalor, por me jetë, siguri, urdhra mbrojtjeje të zbatueshme, pagë të drejtë, çerdhe ku mund të lënë fëmijët dhe të kthehen në punë.

Qeveria miratoi një ligj me spote, ndërsa shumë bashki kanë më pak çerdhe të hapura, maternitetet vuajnë mungesë stafi dhe urdhrat e mbrojtjes shpesh nuk ekzekutohen në afat.

Barazia nuk blihet me reklamë, ajo buxhetohet, matet dhe auditohet.

Si besimtar, besoj se jeta ka dinjitet prej fillimit. Politika nuk kërkon dënime, ajo kërkon mbështetje, këshillim para-abortal (jo detyrues për vendimin), kupon kujdesi për nënat pa përkrahje, strehë emergjente për shtatzëna, procedurë të shpejtë birësimi, garanci pune që askush të mos humbasë vendin për shkak të shtatzënisë.

Mbrojtja e jetës fillon te buxheti për nënën dhe fëmijën, fjalori e ndjek buxhetin, nuk e zëvendëson.

Që barazia të marrë trup, duhen katër shtylla.
Shtylla e parë, Kod i qartë, mbrojtje e plotë. Emërtimi i burrit dhe i gruas në kodet themelore ruan truallin normativ, ndalimi i çdo diskriminimi në punë dhe në shërbime për shkak të shprehjes apo identitetit mbron lirinë personale. Realiteti mbetet i pandryshueshëm, dinjiteti i secilit garantohet.

Shtylla e dytë, Prindërimi në tryezë.
Pranë Ministrisë së Arsimit nevojitet një këshill publik prindëror që mblidhet rregullisht, publikon paraprakisht çdo modul që prek trupin, familjen dhe edukimin seksual, jep opinion të dokumentuar në afat të shkurtër, dhe merr përgjigje të arsyetuar me shkrim po në afat.
Vendimi mbetet përgjegjësi e shtetit, përgjigjja e arsyetuar bëhet detyrim transparent.
Konfliktet parandalen me shpjegim, nuk ndizen me fshehje.

Shtylla e tretë, Koha që i kthehet fëmijës. Familjes i duhen politika të përditshme, orare të përshtatshme për prindërit e fëmijëve të vegjël, kuponë për kujdesin e hershëm që ulin barrën te nënat punëtore, leje prindërore e ndashme që nuk humbet kur njëri prind nuk e përdor, lehtësi tatimore për familjet që rrisin fëmijë.

Mbi të gjitha, një buxhet i shpallur, brenda tre vitesh të financohet kujdesi i hershëm për foshnjat dhe për fëmijët deri në tre vjeç në një nivel që i jep jetë çerdheve, ekipeve mbështetëse dhe shërbimeve të licencuara.

Fonde të tilla duhet të jepen si transfere të kushtëzuara për bashkitë, në varësi të dy treguesve të thjeshtë, (1) sa rritet pjesa e fëmijëve nga lindja deri në tre vjeç që kanë një vend të sigurt dhe të licencuar në çerdhe ose në një shërbim të zhvillimit të hershëm, me orë të mjaftueshme dhe cilësi të kontrolluar, (2) sa shpejt ekzekutohen urdhrat e mbrojtjes.

Pjesa e parë matet si përqindje mbi të gjithë fëmijët 0–36 muaj dhe peshohet me shenja cilësie (orët javore për fëmijë, raporti edukatore/fëmijë, kostoja për familjen, listat e pritjes, përhapja urbane/rurale), mbi një regjistër publik të certifikuar nga INSTAT. Pjesa e dytë kërkon ekzekutim brenda afatit, çdo vonesë institucionale sanksionohet dhe raportohet.

Shtylla e katërt, Matje e rreptë, publikim i rregullt. Barazia bëhet e besueshme kur tregohet me numra që prekin jetën, ngushtimi i hendekut të pagave mes grave dhe burrave, rritja e qasjes reale të fëmijëve të vegjël në kujdes të licencuar, koha e reagimit dhe cilësia e zbatimit të urdhrave të mbrojtjes; pjesëmarrja e grave në vendimmarrje.

Këta tregues përditësohen çdo stinë, certifikohen nga statistika zyrtare dhe auditohet çdo vit se ç’është bërë e ç’s’është bërë.

Nëse një institucion vonon publikimin, raporton në Kuvend.

Të gjitha numrat, arsyetimet dhe masat korrigjuese mblidhen në një faqe të vetme publike, që ta kuptojë çdo prind, çdo punonjës dhe çdo qytetar.

Nëse qeveria beson në barazi dhe në familje, kjo është korniza që duhej pranuar, seks i qartë në kod, i shoqëruar me ndalim të fortë të çdo diskriminimi; prindërim në tryezën e kurrikulave, financim i kujdesit të hershëm (0,7% e PBB brenda tre vitesh) me transfere të kushtëzuara, urdhra mbrojtjeje të ekzekutuar brenda 72 orëve, tregues tremujorë të certifikuar dhe të audituar.

Çdo gjë tjetër është “marketing shtetëror”.

Dita e 6 nëntorit tregoi se mund të mendojmë ndryshe, por duam të njëjtën gjë, fëmijë të mbrojtur, nëna të nderuara, baballarë të respektuar, shkollë që bashkëpunon me prindërit, ligj që mbron realitetin, politikë që e kthen barazinë nga deklarim në rezultat të verifikueshëm. Shoqëria i ka këto fytyra në shtëpi, ligji duhet t’i shohë.

Barazia që duam është barazi me rrënjë dhe me prova, ligj i qartë, procedurë e pastër, matje e rreptë, buxhet i përcaktuar.

Vetëm kështu familja ka nder dhe barazia ka frymë.

This is the policy that honors the woman and the man, the child and the home, this is the policy that a serious republic imposes on itself.

 

Happening now...