Draftraporti i PE për Shqipërinë: Të mos cenohet puna e SPAK!

20 Mars 2025, 13:08 / POLITIKË ALFA PRESS

Draftraporti i PE për Shqipërinë: Të mos cenohet puna e

Parlamenti Evropian publikoi sot draftraportin për Shqipërinë, të hartuar nga raportuesi i PE-së për Shqipërinë, Andreas Schieder (S&D). Raporti, i cili mban datën 4 mars 2025, u prezantua nga Schieder në Komisionin e Jashtëm të Parlamentit Evropian.

Ndër të tjera në këtë dokument vlerësohet angazhimi i palëkundur i Shqipërisë për integrimin në BE, duke reflektuar konsensusin midis partive politike dhe mbështetjen dërrmuese midis qytetarëve.

Po ashtu draftraporti thekson rëndësinë e debatit politik konstruktiv dhe sjelljes së rregullt parlamentare, si aspekte kyçe të qeverisjes demokratike.

Draftraporti ripohon përgjegjësinë e përbashkët të forcave politike të Shqipërisë për të forcuar dialogun politik konstruktiv dhe gjithëpërfshirës dhe tejkalimi i polarizimit të vazhdueshëm politik në vend.

Ndër të tjera në draftraport vlerësohet progresi që ka arritur Shqipëria në zbatimin e reformave në drejtësi, përfshirë procesin e Vetting-ut, të përfunduar në shkallë të parë, por shprehet shqetësimi për ndërhyrjet e vazhdueshme politike dhe presionin mbi organet gjyqësore.

Në këtë kuadër draftraporti nënvizon punën kyçe të Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar të Shqipërisë (SPAK) në ndërtimin e një historie të hetimit, ndjekjes penale dhe dënimit në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë, ndërsa  paralajmëron kundër cenimit të punës së institucioneve të pavarura si SPAK.

Në kuadër të reformave socio-ekonomike, draftraporti mirëpret angazhimin e Shqipërisë në zbatimin e Planit të Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor, duke përfshirë integrimin e tregut të vetëm në BE, integrimin ekonomik rajonal, reformat themelore dhe rritjen e mbështetjes financiare.

Më poshtë draftraporti i plotë për Shqipërinë:

1. Përshëndet angazhimin e palëkundur të Shqipërisë për integrimin në BE, duke reflektuar konsensusin midis partive politike dhe mbështetjen dërrmuese midis qytetarëve, dhe vlerëson përafrimin e plotë të saj me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së dhe promovimin e rendit ndërkombëtar të bazuar në rregulla;

2. Përshëndet ambicien e Shqipërisë për mbylljen e negociatave të anëtarësimit deri në fund të vitit 2027 dhe përparimin e shpejtë të bërë në vitet e fundit, veçanërisht hapjen e dy grupeve të kapitujve negociues në 2024;

3. Vëren se ritmi i anëtarësimit në BE përcaktohet nga progresi i vendit kandidat në përafrimin me acquis të BE-së, historia e tij në zbatimin e tij dhe funksionimin e duhur të të gjitha institucioneve të vendit, dhe bazohet në sundimin e ligjit, qeverisjen e mirë dhe të drejtat themelore; i kërkon Shqipërisë të përshpejtojë reformat për të forcuar sundimin e ligjit, për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar dhe për të garantuar mbrojtjen e të drejtave themelore, duke përfshirë lirinë e shprehjes;

4. Përshëndet instrumentin e ri të BE-së për Reformën dhe Rritjen për Ballkanin Perëndimor, i cili do të japë 922 milionë euro grante dhe kredi për Shqipërinë kur ajo të përmbushë kushtet e përcaktuara në axhendën e saj ambicioze të reformave;

5. I kushton vëmendje miratimit nga Shqipëria të Planit Kombëtar për Integrimin Evropian 2024-2026; bën thirrje për përpjekje më të mëdha për të rritur transparencën dhe për t’u angazhuar në komunikimin publik për integrimin në BE;

Institucionet demokratike, media dhe shoqëria civile

6. Insiston në rëndësinë e debatit politik konstruktiv dhe sjelljes së rregullt parlamentare si aspekte kyçe të qeverisjes demokratike; ripohon përgjegjësinë e përbashkët të forcave politike të Shqipërisë për të forcuar dialogun politik konstruktiv dhe gjithëpërfshirës dhe tejkalimi i polarizimit të vazhdueshëm politik në vend; thekson nevojën për një mbikëqyrje më efektive parlamentare, përmirësim të funksionimit të institucioneve dhe pjesëmarrje kuptimplotë të shoqërisë civile;

7. Merr parasysh ndryshimet e korrikut 2024 në Kodin Zgjedhor të Shqipërisë, të cilat mundësojnë votimin jashtë vendit nga diaspora shqiptare dhe prezantojnë listat pjesërisht të hapura të kandidatëve; insiston në nevojën për të adresuar dhe zbatuar rekomandimet e pazgjidhura nga OSBE/ODIHR dhe Komisioni i Venecias;

8. Vëren me shqetësim se pavarësia dhe pluralizmi i medias vazhdojnë të ndikohen nga përqendrimi i lartë i tregut, mbivendosja e interesave të biznesit dhe politikës, mungesa e transparencës së financimit dhe pronësisë, kërcënimet dhe kushtet e pasigurta të punës për gazetarët;

9. Rikujton se çdo rishikim i ligjeve të medias duhet të jetë në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias dhe duhet të bëhet në mënyrë transparente dhe gjithëpërfshirëse; vëren se nuk ka pasur përparim në përafrimin e kornizës legjislative me acquis të BE-së dhe standardet e BE-së, duke përfshirë Aktin Evropian për Lirinë e Medias dhe kujton nevojën për të forcuar gazetarinë investigative, kontrollin e fakteve dhe shkrim-leximin mediatik me qëllim që të trajtohet gjuha e urrejtjes, dezinformimi dhe lajmet e rreme;

10. Rikujton përgjegjësinë e autoriteteve kombëtare dhe lokale për të përmirësuar transparencën, llogaridhënien dhe gjithëpërfshirjen duke kryer konsultime kuptimplota dhe të rregullta publike me palët e interesuara; vëren me shqetësim se zbatimi i kuadrit ligjor për konsultimet publike nga Kuvendi i Shqipërisë mbetet mbizotërues

11. Vëren se kuadri ligjor i Shqipërisë për dhunën me bazë gjinore nuk është ende plotësisht në përputhje me Konventën e Stambollit; shpreh shqetësim serioz se dhuna ndaj grave mbetet një çështje urgjente, me numrin e femicideve që mbetet i lartë; nxit rritjen e shërbimeve mbështetëse për viktimat, veçanërisht për kujdesin shëndetësor, financimin e strehimoreve, ndihmë juridike falas dhe riintegrim dhe rehabilitim të viktimave;

12. Shpreh shqetësimin për mangësitë e vazhdueshme, të tilla si mospërputhja ose përafrimi i pjesshëm me acquis të BE-së, në lidhje me personat me aftësi të kufizuara dhe barazinë gjinore;

13. Mirëpret miratimin e ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale, që synon përafrimin e plotë me acquis të BE-së, por shpreh shqetësim serioz për trajtimin e të dhënave personale dhe dobësitë në sistemet e TI-së; u bën thirrje autoriteteve shqiptare të forcohen masat mbrojtëse kundër shkeljeve të të dhënave;

14. Përshëndet progresin që ka arritur Shqipëria në zbatimin e reformave në drejtësi, përfshirë procesin e vetingut, të përfunduar në shkallë të parë; megjithatë shpreh shqetësimin për ndërhyrjet e vazhdueshme politike dhe presionin mbi organet gjyqësore

15. Nënvizon punën kyçe të Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar të Shqipërisë (SPAK) në ndërtimin e një historie të hetimit, ndjekjes penale dhe dënimit në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë; paralajmëron kundër cenimit të punës së institucioneve të pavarura si SPAK;

16. Vë në dukje sfidat në lidhje me cilësinë dhe efikasitetin e sistemit të drejtësisë, duke përfshirë numrin e lartë të vendeve të lira gjyqësore, stafin e pamjaftueshëm të gjykatave, cilësinë e trajnimit fillestar dhe të vazhdueshëm gjyqësor, konsistencën e praktikës gjyqësore dhe mungesën e një sistemi modern të integruar të menaxhimit të çështjeve; vëren se alokimet buxhetore janë të pamjaftueshme, veçanërisht për komponentin e gjykatës;

17. Mirëpret miratimin e legjislacionit kombëtar për të përafruar me acquis të BE-së për pastrimin e parave; vë në dukje nevojën për të krijuar një zyrë të fortë rikuperimi të pasurive dhe për të përmirësuar verifikimin, hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin e rasteve të korrupsionit të nivelit të lartë, duke përfshirë konfiskimin dhe konfiskimin përfundimtar të aseteve kriminale;

18. I bën thirrje Shqipërisë të vazhdojë përafrimin e kuadrit ligjor me acquis të BE-së për luftën kundër krimit të organizuar; vë në dukje emërimin e prokurorëve shtesë në Prokurorinë Speciale si dhe ngritjen e një njësie të hetimit financiar; vlerëson pjesëmarrjen e Shqipërisë në operacionet dhe bashkëpunimin e përbashkët në kuadër të platformës multidisiplinare evropiane kundër kërcënimeve kriminale (EMPACT) dhe me INTERPOL-i në luftimin e krimit të organizuar;

19. Mirëpret angazhimin e Shqipërisë në zbatimin e Planit të Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor, duke përfshirë integrimin e tregut të vetëm në BE, integrimin ekonomik rajonal, reformat themelore dhe rritjen e mbështetjes financiare;

20. Inkurajon autoritetet shqiptare të reduktojnë rrezikun e varfërisë dhe përjashtimit social duke përmirësuar aksesin në shërbimet e kujdesit social dhe shëndetësor, veçanërisht për popullatat e pafavorizuara; bën thirrje për zbatimin e Strategjisë Kombëtare të Mbrojtjes Sociale të Shqipërisë 2024-2030 dhe Strategjisë Kombëtare të Punësimit dhe Aftësive 2023-2030;

21. Mirëpret faktin që Shqipëria iu bashkua Zonës së vetme të pagesave në euro në nëntor 2024, e cila redukton kostot për qytetarët dhe bizneset dhe do të kontribuojë në integrimin e mëtejshëm të Shqipërisë në tregun e përbashkët;

Mjedisi, energjia dhe transporti, turizmi i qëndrueshëm

22. Thekson se nevojiten më shumë përpjekje që Shqipëria të përafrohet me acquis të BE-së për mjedisin; bën thirrje për harmonizimin e tij me direktivat e BE-së për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis dhe Vlerësimin Strategjik Mjedisor;

23. Rikujton se nevojiten përpjekje thelbësore që Shqipëria të arrijë objektivat në lidhje me mbrojtjen e klimës, efiçencën e energjisë, diversifikimin dhe gjelbërimin e furnizimit dhe transportit me energji, cilësinë e ajrit dhe ujit dhe menaxhimin e mbetjeve;

24. Beson fuqishëm se mbrojtja e mjedisit dhe zhvillimi i qëndrueshëm i turizmit duhet të ecin paralelisht; mirëpret krijimin e Parkut Kombëtar të Lumit të Egër Vjosa dhe kërkon që burimet e mjaftueshme të ndahen për mbrojtjen e tij; Bashkëpunimi rajonal dhe politika e jashtme

25. Përshëndet Partneritetin e Sigurisë dhe Mbrojtjes ndërmjet BE-së dhe Shqipërisë, të miratuar më 19 nëntor 2024, i cili krijon një platformë për dialog dhe bashkëpunim të zgjeruar për çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes dhe përfaqëson një hap të rëndësishëm përpara;
26. Përshëndet përpjekjet e vazhdueshme të qeverisë shqiptare për promovimin e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë.

 

Po ndodh...