FLASH NEWS
The War of Mashkulora, how Çerçiz Topulli defeated the Ottomans with only 20 soldiers! The battle that marked the Albanian National Movement
2025-03-19 13:45:50 / JETË
On March 18, 1908, Turkish forces launched an attack against Çerçiz Topulli's detachment. Despite being outnumbered by the Ottoman soldiers, Çerçiz Topulli's detachment was able to break through the encirclement.
This battle is known as the War of Masculorës and marked another step in the Albanian National Movement, which also saw armed struggle as a means to achieve its political goals. The first action that resonated not only in Gjirokastër, but also beyond the borders of the Ottoman Empire, was the murder of Bimbash in February 1908 by Çerçiz Topulli's squad. Bimbash, Halil Musa Bey, was the commander of the gendarmerie in Gjirokastër. Also, on March 18, 1934, 91 years ago, the statue of the national hero Çerçiz Topulli was inaugurated in Gjirokastër.
This work, realized by the sculptor Odhise Paskali, was made possible by the financial contribution of the citizens of Gjirokastra themselves and the Gjirokastra exiles in America, as an initiative first proposed by the journalist Xhevat Kallajxhi. The chairman of the commission for the successful completion of the project was the Mayor of the time, Sami Kokalari. The ceremony organized on that occasion was massive. The atmosphere became even more enthusiastic when the group of young people, in traditional costumes, sang and danced the song for Çerçiz Topulli.
The Battle of Mashkullorë (March 18, 1908) was one of the most important battles of Çerçiz Topulli against the Turkish occupation. On February 25, 1908, Çerçiz Topulli and his Albanian rebel group killed the Ottoman bimbash of Gjirokastra. After killing the Ottoman bimbash, Çerçiz Topulli and his Albanian rebels fled to Mashkullorë. On March 18, the Albanian rebels and Çerçiz Topulli were surrounded by Ottoman forces. The Ottoman forces had over 150 soldiers while the Albanian rebels were more numerous, however Çerçiz Topulli was able to fight the soldiers and emerged victorious. The Albanian rebel group of the detachment faced the merciless attacks of the Turkish forces for a whole day and was able to break the siege. The Turkish forces lost about 20 soldiers, including their general.
On the other hand, the Albanian insurgents lost only one soldier, Hajredin Tremishti, and Çerçiz Topulli and Myftar Axhemi were wounded. The Battle of Mashkullorë has been widely reflected in the field of folk songs in polyphony such as “Hyri prilli doli marsi” and another song “Te Rrapi në Mashkullorë” which have immortalized the Battle of Mashkullorë.
Komiteti i Gjirokastrës “Për Lirinë e Shqipërisë” merr vendimin për vrasjen e bimbashit (shefit të xhandarmërisë) së qytetit, i cili ishte treguar shumë mizor me shqiptarët. Detyra iu caktua çetës së Çerçizit. Urdhrin ia solli kapedanit vetë Idriz Guri, një tjetër patriot i njohur gjirokastrit. Çeta u vendos në malet mbi Gjirokastër. Dy herë tentoi Hajredin Tremishti dhe një komit tjetër, por pa rezultat, bimbashi ruhej mirë. Herën e tretë, këtë punë e morën në dorë lebërit, Hito Lekdushi, (ose Hito Kërma) dhe Barjam Pergjia.
Në 25 shkurt të 1908, ditë pazari, në mëngjes herët dy atentatorët, të veshur si tregtarë, hynë në qytet. Komitët e tjerë kishin zënë pozicione rreth e rrotull që të mbulonin ikjen e dy guximtarëve. Në 11.15 bimbashi kishte dhënë shpirt, ndërsa pjesëtarët e tjerë të çetës vazhdonin të qëllonin mbi godinën e xhandarmërisë. Pas dy orësh çeta ishte e sigurt në afërsi të Mashkullorës, me siguri do të kenë kaluar në hijen e rrapit. Pas tri ditësh, çeta u nda në dy pjesë, për t’i manovruar më mirë ndjekjeve. Çerçiz Topulli, vetë i shtatë, qëndroi në Mashkullorë. “Çerçizi me neve u rrëzuam në Mashkullorë – shkruan Grameno – që të mirrte Zemani shëndet nga shtëpia, edhe ca më tepër të merrnim duhan se kishim mbetur pa cigare. Qëndruam dy orë edhe u ngrohmë pakëzë edhe deshnim të shkonim, po një errësirë e madhe me erë të marrë edhe me shi si edhe sigurimet e Mërtes, ati i Zemanit, që nuk ka ndonjë rrezik, na shtrënguan edhe na bindën të qëndrojmë atje. Ishte thënë prej Zotit që të nderohen armët e Shqipërisë”. Duke e gdhirë data 5 mars 1908, Çerçiz Topulli brof në këmbë dhe lëshon atë shprehjen tashmë të bërë legjendë: “O burrani, shokë, se na rrethoi ushtria!”’.
Çeta raktis me të shpejtë shtëpinë dhe lëshohet në një përrua për të dalë deri te një haur i braktisur, ku zë pozicione. Në momentet e ikjes, një plumb e lëshon përdhe pa jetë Hajredin Tremishtin, një nga më të rinjtë e çetës. Një tjetër anëtar i çetës, Hito KërmaLekdushi. Ky, nga që nuk mundi të strehohej në gërmadhën e gurtë, preferoi më mirë të arratisej. Çeta mbeti kështu me pesë vetë. Përballë kishin 150 ushtarë. Rrethimi ka vazhduar nga ora 7 e mëngjesit deri në të ngrysur. Në mes të ushtarëve osmanë të vrarë ishte edhe tradhtari që i tregoi ushtrisë vendin ku strehohej çeta. “Zbathur, lakuriq, kokëjashtë, me leshrat përpjetë vërtiteshe në të gjitha anët si një komandant i madh, me pushkën në dorë dhe gjashtoren në dhëmbë duke na mburrur neve dhe duke qëlluar mbi ushtarët. Fytyra e tij, këtë ditë, ishte më e qeshur se kurdoherë, edhe jo sikur luftonte, por sikur kërcente”, kështu e kujton Çerçizin atë ditë bashkëluftëtari i tij Gramenoja. Vetëm vonë, duke përfituar nga errësira e natës, çeta u vodh fshehurazi duke ecur në lumë dhe mbërriti në një çiflig të Dino Çiços, mik i Topullarëve. Këtu jetonte një “evgjit” me të shoqen. “Të uritur, iu shtruam tryezës dhe hëgrëm një tenxhere plot me fasule, të cilat ndofta evgjitërit i kishin përgatitur për një javë që ta hanin me fëmijën. Kurrë dhe kurrë do të mos e harroj, se në jetën time kurrë nuk mbaj mend që të kem ngrënë me shije kaq të madhe…”, shkruan historishkruesi i çetës. Topulli, Grameno dhe të tjerët e vazhduan jetën e kaçakut ndër male, deri në shpalljen e Kushtetutës së 1908-s, pak kohë pas Luftës së Mashkullorës.
Atëherë secili shkoi në punë të vet. “Në Selanik – i mbyll kujtimet e tij Gramenoja – ndejtëm 10 ditë, pastaj duhej të shpërndaheshim. Bajo me Çerçizin e shokët e tjerë shkuan me vapor për në Gjirokastër, ndërsa unë i mbetur si i shkretë, mora udhën për në Korçë. Lotët na derdheshin çurkë si lumë, kur u puthmë dhe u ndamë e së bashku kishim shkuar si vëllezër, afër dy vjet, nëpër malet e bukura të së dashurës Shqipëri”.
Çerçiz Topulli lindi në Gjirokastër. Ishte komit i famshëm, njeri me shumë ndikim në zonat rreth Gjirokastrës, rreth Kurveleshit dhe rreth Shqipërisë Juglindore. Ishte vëllai i Bajo Topullit, atdhetar i shquar. Të dy këta, bashkë me Mihal Gramenon, duke qenë në Sofje, krijuan në verën e 1907-s një çetë kryengritësish, që kishte për detyrë nxitjen e kryengritjes antiosmane në Shqipërinë e Jugut në 1908-n. Çerçiz Topulli dhe çeta e tij u shndërrua në legjendë pas rezistencës që i bënë ushtarëve osmanë në fshatin Mashkullorë, më 5 mars të 1908. Në verën e të njëjtit vit, Çerçizi tentoi, por pa rezultat, të shtinte në dorë Korçën.
After this moment and until the fall of the government of Prince Vid, he dedicated himself to the patriotic movement and the spread of Albanian schools in the southern provinces. In 1914, he took refuge, like many other Albanian politicians, in Shkodër, where he collaborated with Muço Qulli in publishing the newspaper “Populli”. He was killed in Fuşa e Shtojit, in Shkodër, by Montenegrin troops, on July 15, 1915. He was only 35 years old. Mihal Grameno was from Korça. He was born in January 1871. He received his first lessons in his hometown. He emigrated early to Romania, where he became associated with the Albanian national movement. At the age of 28, he was the secretary of the Albanian patriotic society “Drita”. In 1907, he joined the Çerçiz Çeta with friends and made a living as a committee member. He later became a newspaper editor in Korça. From 1915 to 1919, he emigrated to America. He was one of the representatives of the Albanians of America at the Paris Peace Conference. Mihal Grameno also left behind many literary works with a patriotic spirit. He died in Korça of natural causes in 1931. Bajo Topulli was one of the nine brothers of Çerçiz.
He was also born in Gjirokastra in 1869. In 1905 he was deputy director of the Turkish gymnasium of Manastir. In November of that year he was one of the initiators of the creation of the secret paramilitary Committee called “For the Freedom of Albania”. This committee created branches in Korça, Kolonjë and Gjirokastra. In March 1906 he was at the head of an armed gang operating in the Korça area. It was this gang that executed the then Greek bishop of Korça, Fotin, in September 1906. The bishop was accused of being the main instigator of the murder of the patriotic priest Papa Kristo Negovani. Until the proclamation of the Ottoman Constitution in 1908, Bajo Topulli was one of the most well-known activists of the Albanian patriotic movement. For some time, after the declaration of Independence, he lived abroad. In 1923 he returned to Gjirokastra, a city that elected him Mayor in 1925. He resigned for health reasons in 1928 and died two years later in Saranda.
Happening now...
America may withdraw from Europe, but not from SPAK
Nga Gentian Gaba
ideas
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128