BIRN: The game with lists is expected to once again test the power of the electoral machinery

2025-03-13 17:23:39 / POLITIKË ALFA PRESS

BIRN: The game with lists is expected to once again test the power of the

The SP candidate lists, submitted to the Central Election Commission on Wednesday evening, suggest that Rama has once again pinned his hopes on his electoral machinery for a fourth term, while on the opposition side, it seems that loyalty to Berisha is being rewarded with safe seats.

Four years ago, the Socialist Party won the parliamentary elections thanks to what experts saw as an exercise in electoral machinations, with a database where every citizen was assigned a patronage figure and where, in the words of its leader, the Socialist Party could risk having a fatal lack of a sense of belonging beyond self-interest.

The 2021 elections were held, at Rama's request, with popular votes, which, in the vast majority of cases, were valid only for accounting for the effect of the electoral machinery on voter mobilization, while in two cases for the Socialists and one case for the opposition, they produced deputies outside the narrow will of the party leaders, through the so-called breaking of the threshold.

In the May 11 elections, the number of MPs who will stand, not exactly outside the will of the mayors, but in the race before the mayor to see who mobilizes the most votes, is expected to be higher than four years ago, which suggests on the one hand that the two mayors of the respective camps, Rama and Berisha, seem to be depending even more on hopes for victory, not on political platforms or respective governing alternatives, but on electoral machinery.

Giving not very convincing arguments, Rama declared that with the exception of a few MPs, his closed lists will be filled with young people, while other MPs or other figures in his party or state administration will have to butt heads with each other to win votes from the open lists.

The results of the lists published on Wednesday evening were more mixed, with many MPs on closed lists and many others on open lists, in an open competition within the party.

In contrast to Rama's strategy, Berisha's list strategy appears to be more narrowly focused, with the most loyal MPs running on closed lists, with everyone else relegated to open lists. In the opposition, two candidates announced their withdrawal from the race after the lists were announced, suggesting that Berisha did not bother to inform his candidates in advance whether they would be on or off the closed lists.

Në radhët e socialistëve, listat paraqesin një largim akoma më ekstrem se sa gjendja aktuale nga demokracia përfaqësuese, ku shumë dhe shumë kandidatë për deputetë kanë pothuajse zero lidhje me zonën, votuesit e së cilës, teorikisht do të përfaqësojnë në katër vitet e ardhshme. Për shembull, Ulsi Manja, i lindur në Dibër dhe banues në Tiranë, do të jetë përfaqësues nga listat e mbyllura i popullit të Qarkut Lezhë, ndërsa Arbjan Maznikut, lindur në Tiranë e banues në Tiranë, do të jetë përfaqësues i votuesve të Elbasanit. Belinda Balluku, lindur në Tiranë, do të jetë përfaqësuese e votuesve të Fierit, ndërsa Eduard Shalsi, lindur në Korçë e banues në Tiranë, do të jetë përgjatë katër viteve të ardhshme, përfaqësues i votuesve të Kukësit.

Sistemi aktual duket gjithashtu se garanton që dy krerët, Rama dhe Berisha, do të kenë kontroll po aq të lartë mbi grupet e veta parlamentare përgjatë katër viteve të ardhshme sa kanë pasur përgjatë dymbëdhjetë viteve të fundit, që kur ata të dy, me një marrëveshje të vitit 2008, krijuan sistemin aktual zgjedhor të proporcionalit rajonal.

Garë e ngjeshur për pozicionet e hapura

Duke marrë si referencë rezultatet e vitit 2021, llogaritë e BIRN sugjerojnë se loja me lista të mbyllura dhe të hapura do të mundësojë që një numër i konsiderueshëm socialistësh të përballen për pak mandate të lira, ndërkohë që në kampin e opozitës, e cila konkurron nën emrin “Shqipëria madhështore”, mandatet e lira për garë janë minimale.

Në zgjedhjet e vitit 2021, Partia Socialiste fitoi 74 mandate, ndërsa nëse në ato zgjedhje do të votohej sipas sistemit aktual, 46 mandate janë ato të caktuara nga Rama dhe pjesa tjetër prej 28 mandatesh mbeten për t’u fituar nga gara që do të bëjnë me njëri-tjetrin 140 kandidatë të tjerë. Për demokratët, të cilët herën e kaluar fituan 59 mandate, 13 hanë të hapura për garë.

Sipas kësaj llogaritjeje, socialistët kanë më shumë mandate në garë të hapur në Tiranë, në Vlorë dhe në Fier, ndërsa opozita ka mandate në garë të hapur në Tiranë, Korçë dhe Lezhë.

Sistemi i dakordësuar mes PS dhe PD garanton që së paku 46 deputetë nga secila parti janë të caktuar nga kryetarët, ndonëse Rama deklaroi në mënyrë jo shumë bindëse se vendimi i takon “kryesisë”, ndërsa Berisha nuk mori mundimin të fshehë faktin që në Shqipëri, kryetarët përcaktojnë listat dhe renditjet, ndërsa strukturat partiake janë praktikisht impotente.

Formula zgjedhore aktuale garanton gjithashtu që, ndonëse një kandidat për deputet nga listat e hapura, mundet teorikisht të marrë 10 mijë apo 20 mijë vota pëlqyese, ai rrezikon të dalë i humbur nëse partia e tij fiton një numër mandatesh të barabartë ose më të vogël se sa listat e mbyllura. Për shembull, nëse Ilir Meta fiton në Tiranë, fjala vjen, 50 mijë vota, ndërsa Partia Demokratike, në listat e të cilës ai po garon, fiton 12 mandate, atëherë 12 deputetët e pavotuar të listave të mbyllura shkojnë në parlament, ndërsa Meta jo. Që Meta të shkojë, ai duhet të shpresojë se kjo parti të marrë më shumë se 12. Nëse shohim rezultatin e zgjedhjeve 2021, kjo është lehtësisht e realizueshme, pasi në Tiranë katër vjet më parë, PD mori 15 mandate dhe LSI, 2.

Në rastin e Tiranës, qarkut ku zgjidhen 37 deputetë, një më shumë se sa katër vjet më parë, nga të cilët, 12 janë në listat e mbyllura, formula bën që në secilin krah, 37 kandidatë do të garojnë për pesë deri në dhjetë vende shtesë që secila palë shpreson të fitojë shtesë përveç listës së mbyllur. Në zgjedhjet e vitit 2021, PS fitoi 18 nga 36 mandate, ndërsa PD dhe LSI sëbashku fituan 17 mandate pasi garuan veçmas, me 1 mandat që u fitua nga Partia Socialdemokrate. Në përpjekje për të maksimizuar rezultatin e Tiranës, Rama ka caktuar në listën e hapur shumë nga deputetët aktualë, përfshirë edhe personat që, falë makinerive elektorale, arritën të mposhtnin herësin në zgjedhjet e vitit 2021.

Ata janë Ornaldo Rakipi, djali i Aqif Rakipit i sanksionuar nga administrata Biden për korrupsion madhor, si dhe Fatmir Xhafaj, i cili në zgjedhjet e vitit 2021 sfidoi fatin duke fituar 17 mijë vota personale, duke fituar në këtë mënyrë mandatin nga jashtë listës fituese. Erjon Braçe, deputeti historik socialist që më parë ka përfaqësuar Beratin apo Divjakën, kësaj here do të duhet të luftojë për vota personale për një nga pesë apo më shumë mandatet që socialistët shpresojnë të fitojnë në Tiranë mbi 12 të listës së mbyllur. Po kështu duhet të bëjë edhe Blendi Gonxhe, ministri i Ekonomisë dhe i Kulturës, i cili do të duhet të konkurrojë me deputetët e tjerë socialistë si Blerina Gjylameti, Ermonela Felaj, Klotilda Bushka apo Olta Xhaçka për të kapur një nga të paktat vendet e hapura në garë.

Nga krahu i demokratëve, Berisha ka vendosur në listën e sigurt për Tiranën vetveten dhe disa figura besnike si Edi Paloka apo Flamur Noka, krahas kandidatëve të vendosur nga aleatët, dy nga LSI, një nga PDIU, apo Fatmir Mediu i Partisë Republikane. Mjeku Ilir Alimehmeti apo deputetja Jorida Tabaku, që të dy, kandidatë të shumëvotuar në të ashtuquajturat primare brenda partisë, përballen me betejën e vështirë të fitimit të votave personale, krahas shumë të tjerëve.

Në zgjedhjet e kaluara, dymbëdhjetë mandatet e fundit në Tiranë u caktuan palëve që fituan mes 12 mijë dhe 17 mijë vota kështu që, partitë e reja, për të pretenduar mandat, duhet të sigurojnë vota në këtë fashë.

Tirana is also the region where, compared to other regions, a high number of votes are cast for the so-called "protest vote", i.e. citizens who do not like the major parties and either waste their vote by not voting for anyone, or vote for small parties.

In Durrës, a district where 14 MPs are elected and where the result in the past has fluctuated from 7 to 7 to 6 to 8, five mandates are on closed lists, which leaves four mandates for both parties on open lists. Rama has kept in the battleground for additional mandates Ilir Ndraxhi, an MP from Shijak, who in 2017 was suspected of being proposed as a candidate by Astrit Avdyli, a figure in the underworld.

In Durrës, among others, Arjan Ndoja, the former prosecutor dismissed from office after an assassination attempt in which he was found in the company of a well-known crime figure, is also competing from the DP.

In Elbasan, the situation is similar, with 14 mandates at stake, where the result in the last elections was 8 to 6 for the Socialist Party. Here too, 5 mandates are assigned by the respective mayors, while one to three mandates for each party, in open competition.

In Vlora, Rama has fielded Damian Gjiknuri and businessman Vullnet Sina as part of the open lists, alongside the director of archives Ardit Bido, who, it seems, will compete with his nationalist credentials among the Cham community.

In Vlora, four seats are up for grabs, while the Socialists have previously managed to win 8 out of 12 seats, thanks in part to the fact that turnout here is the lowest nationally. If the result is repeated, the twelve Socialist candidates from the open lists will compete with each other for four seats.

The Democrats have fielded the usual candidates on closed lists led by Bujar Leskaj, a democrat who is remembered for winning a mandate in Vlora in the 2001 elections, just four years after the multiple human tragedy of 1997 and the endless suffering, especially of the people of Vlora, from the collapse of pyramid schemes. Petro Gjikuria, the unsuccessful candidate for the Himara municipality in the previous elections, will run this time on open lists for the opposition.

It does not seem impossible that Vlora will not be divided 8 to 4 like last time, but the result will narrow to 5 to 3 if we assume that the DP and LSI, which four years ago competed separately, will receive the same votes this time.

 

Happening now...