Lajme flash
Mjekët paralajmërojnë: Astma mund të shfaqet në çdo moshë dhe shumica e njerëzve nuk e dinë që e vuajnë
22 Nëntor 2025, 19:19 / MISTERE&KURIOZITETE
Edhe pse astma shfaqet më shpesh në fëmijëri, ka gjithnjë e më shumë raste kur sëmundja zhvillohet vetëm në moshë madhore, kur mund të jetë më serioze dhe e vështirë për t'u trajtuar.
Sipas pulmonologes Dr. Rachel Taglierschio të Klinikës së Klivlendit, gjithnjë e më shumë njerëz zhvillojnë astmë pas moshës 20 vjeç.
Bëhet fjalë për të ashtuquajturën astmë me fillim në moshë madhore, dhe simptomat janë të njëjta si tek fëmijët - por në moshë madhore ato shpesh janë më të theksuara dhe zgjasin më shumë.
Kur astma shfaqet më vonë
"Simptomat janë të njëjta si tek fëmijët, por tek të rriturit ato zakonisht janë më të rënda dhe kanë më pak gjasa të zhduken vetë", shpjegon Dr. Taglierscio.
Të rriturit shpesh i injorojnë shenjat e para për vite me radhë, duke ia atribuar ato gjendjes së dobët fizike ose plakjes.
Simptomat më të zakonshme përfshijnë gulçim, ngushtësi në gjoks, kollë të thatë kronike dhe ndjenjë gulçimi. Nëse diagnoza nuk bëhet në kohë, mund të ndodhë dëmtim i përhershëm i mushkërive .
"Nëse mendoni se frymëmarrja juaj nuk është ajo që ishte më parë, mos e mendoni si një pjesë normale të plakjes. Kërkoni ndihmë", këshillon mjeku.
Më e rëndë se në fëmijëri
Tek të rriturit, astma është më shpesh e rëndë dhe persistente. Përveç kësaj, diagnoza shpesh vonohet sepse simptomat ngatërrohen me sëmundje të tjera - nga refluksi dhe pamjaftueshmëria kardiake deri te sëmundja pulmonare obstruktive kronike (SPOK).
Kjo është arsyeja pse vdekshmëria nga astma tek të rriturit është më e lartë sesa tek fëmijët. Një problem shtesë është se mushkëritë humbasin elasticitetin e tyre me moshën dhe muskujt që ndihmojnë në frymëmarrje dobësohen.
Disa ilaçe të përdorura për sëmundje të tjera - për shembull beta-bllokuesit për zemrën ose steroidet oralë - mund t'i përkeqësojnë simptomat e astmës edhe më shumë.
Kush është në rrezik më të madh?
Ekzistojnë disa faktorë që rrisin mundësinë e zhvillimit të astmës në moshë madhore:
trashëgimia - nëse dikush në familje ka astmë, rreziku është më i lartë
pirja e duhanit dhe pirja pasive e duhanit - tymi dhe irrituesit kimikë dëmtojnë traktin respirator
mbipesha dhe mungesa e aktivitetit - ndikojnë në funksionin e mushkërive dhe rrisin inflamacionin
ndryshimet hormonale - shtatzënia dhe menopauza mund të shkaktojnë simptoma
alergjitë - shkaktarë të shpeshtë të astmës së zhvilluar më vonë
mjedisi i punës - pluhuri, kimikatet, gazrat dhe tymi industrial
gjendje të tjera - infeksione të rënda të frymëmarrjes, abuzim me drogë ose medikamente të caktuara
Mjeku do të bëjë një test të frymëmarrjes (spirometri) për të vlerësuar funksionin e mushkërive. Nëse përdorni tashmë inhalatorë, është e nevojshme t'i hiqni ato një ditë para testit.
Është e rëndësishme të përjashtohen paraprakisht gjendje të tjera me simptoma të ngjashme. Pasi të konfirmohet diagnoza, hapi tjetër është gjetja e terapisë më të mirë për funksionimin e përditshëm.
Tek të rriturit, shpesh kërkohet një kombinim i kortikosteroideve të thithura, ilaçeve mirëmbajtëse dhe terapisë biologjike.
Trajtimi dhe jeta e përditshme
Astma nuk mund të shërohet plotësisht, por mund të kontrollohet me shumë sukses. Çelësi është të njihni shkaktarët tuaj dhe të ndiqni një plan trajtimi. Dr. Taglierscio këshillon:
Merrni terapinë rregullisht dhe mos ndryshoni dozat pa këshillën e mjekut.
Monitoroni funksionin e mushkërive edhe në shtëpi.
Keni një plan për kriza - bini dakord me mjekun tuaj se çfarë të bëni nëse simptomat përkeqësohen.
Kushtojini vëmendje cilësisë së ajrit - qëndroni brenda kur ka ndotje jashtë dhe merrni në konsideratë një pastrues ajri.
Mbani aktivitet fizik, ushtrohuni rregullisht dhe gradualisht, me një inhalator në dorë.
Ndaloni pirjen e duhanit - as cigaret elektronike nuk janë një alternativë më e sigurt.
Kujdesuni për shëndetin tuaj mendor - stresi dhe ankthi mund të shkaktojnë ose përkeqësojnë krizat.
Ushtrimet e frymëmarrjes gjithashtu mund të jenë shumë të dobishme.
Kur marrim frymë më lehtë - gjithçka është më e lehtë
Astma që fillon tek të rriturit mund të jetë një surprizë, por nuk është e vështirë për t’u trajtuar. Me diagnozën dhe trajtimin e duhur, shumica e njerëzve bëjnë jetë normale dhe aktive.
"Astma e padiagnostikuar mund të shkaktojë humbje të përhershme të funksionit të mushkërive", paralajmëron Dr. Taljerscio, duke shtuar se kur e dini se çfarë po ju ndodh dhe keni një plan, do të merrni frymë shumë më lehtë - si në kuptimin e mirëfilltë ashtu edhe në atë figurativ.
Po ndodh...
Karmën nuk e ndalon dot Sali Berisha!
Nga Bato Kosova
ide
top
TRENDING 
shërbime
- POLICIA129
- POLICIA RRUGORE126
- URGJENCA112
- ZJARRFIKESJA128