FLASH NEWS
Investigation/ "Exhibition Building", the tower rising in the heart of Tirana!
2025-05-24 14:41:55 / AKTUALITET
At the intersection of “Gjergj Fishta” Boulevard and “Nikolla Jorga” Street, where the city of Tirana seems to move faster than anywhere else, stands a frozen building that does not match the rhythm of the surrounding concrete.
One of the most ambitious construction projects in the capital, "Exhibition Building", has remained in the middle of construction, while the site appears abandoned and without clear signs of construction activity.
In 2019, the Albanian government granted the development permit for this project. It was Prime Minister Edi Rama himself who, in his capacity as head of the National Territorial Council, gave the green light to the construction. Minister Belinda Balluku and Mayor Erion Veliaj also signed the document. The permit was granted to the company “Victoria Construction”, owned by Luan Mata.
The project developer is the company "Victoria Construction" and despite the fact that construction started with momentum, today everything has frozen and this impasse seems to be closely related to the profile of the son of the company's owner, Ervin Mata.
The latter has been wanted by SPAK since November 2023, for involvement in international cocaine trafficking from Latin America to Europe. The Special Prosecution Office suspects that the trafficking money was used to finance construction projects in Tirana, a classic way of money laundering.
Documents that "shteg.org" has obtained reveal that behind this project lies a much more complex financing than has been publicly presented, while during the years 2023-2024, the construction and real estate market bore half the burden of economic growth, producing 3.72 billion euros - or 17.5% of Gross Domestic Product, out of 21.32 billion euros in total.
According to INSTAT, the volume of construction permits granted in the last 12 years has reached 12.3 million square meters, of which 75% are concentrated in the Tirana region alone. After 2017, construction in Tirana has experienced a real boom: the area granted for permits has doubled and tripled in the years 2022-2023. An unusual explosion that exceeds the real market demand and the natural rates of population growth.
Experts believe that this construction boom is more a reflection of the circulation of informal money, rather than a healthy market or one oriented towards the real needs of residents.
Abandonment has a voice: it is the voice of empty piers and exposed bricks in the heart of the capital.
Në hyrje të kantierit sheh çdo ditë makina të shumta të parkuara. Biznesi i parkimit funksionon mirë në këtë nyje të ngarkuar të Unazës në Tiranë. Brenda tij është ndërtuar edhe një lavash modern, dhe janë të vetmet struktura të përfunduara në këtë hapësirë. Punëtorët mungojnë. Makineritë janë të heshtura. Kulla 24-katëshe, e planifikuar si pjesë e zhvillimit të zonës, është ndalur në gjysmë. Brenda ndërtesës, një tabelë që lajmëron “zbritje çmimesh” qëndron si një sarkazëm e zbrazët në një kantier të ngrirë.
Kjo ndërtesë qëndron mbi truallin e ish-Ekspozitës “Shqipëria Sot”, një nga zonat më të lakmuara dhe më të diskutueshme për zhvillim urban në Tiranë. Vetëm pozicioni i saj pranë Unazës dhe në qendër të qytetit e bëjnë atë një pasuri të rrallë për çdo investitor.
Leja për këtë projekt ambicioz u dha më 8 nëntor 2019. Ishte vetë Kryeministri Edi Rama, në cilësinë e kryetarit të Këshillit Kombëtar të Territorit, që i dha dritën jeshile. Miratimi mban gjithashtu dhe firmën e ministres Belinda Balluku dhe kryebashkiakut të Tiranës, Erion Veliaj.
Kompania “Victoria Construction”, e drejtuar nga biznesmeni Luan Mata, u bë përfituesja e lejes për ndërtimin e një godine me 24 kate mbi tokë dhe 5 kate nëntokësore, mbi një sipërfaqe trualli prej 3,605 m² dhe një volum ndërtimi mbi 8,000 m².
Për të siguruar miratimin e lejes zhvillmore ka paraqitur një projekt prej 12 faqesh. Studioja e italianit Mario Cucinella në bashkëpunim me EKOPLAN shpk janë kontraktuar nga Luan Mata për të punuar maketin e prezantuar, që rezultoi si projekt fitues.
Megjithëse zyrtarisht kompania nuk kishte në rekordet e saj asnjë projekt të ngjashëm ndërtimi, ajo u shpall fituese dhe në dokumentacionin zyrtar të paraqitur për marrjen e lejes, projekti prezantohej si një kontribut estetik e funksional për qytetin.
“Ky projekt pretendon të vijë si një aset shtesë në ‘skyline’ e Tiranës, duke ofruar pamje unike dhe klimë ftuese ‘ndjellëse’ pranë hapësirave të tij për publikun, banorët dhe vizitorët.”
Dokumentet që “shteg.org” ka siguruar zbulojnë se pas këtij projekti fshihet një financim shumë më kompleks nga sa është paraqitur publikisht.
Sipas bilanceve të dorëzuara në Qendrën Kombëtare të Biznesit (QKB), kompania “Marketing Distribution” në pronësi të Vilma Nushit, ka investuar në këtë projekt përpara se leja e ndërtimit të jepej zyrtarisht.
Në vitin 2018, “Marketing Distribution” ka derdhur 116 milionë lekë të rinj (rreth 1.16 miliardë lekë të vjetër) në “Victoria Construction”, një vit përpara se Këshilli Kombëtar i Territorit të miratonte ndërtimin.
Në vitin 2020, emri i kësaj kompanie u zhduk nga pasqyrimet financiare të “Victoria Construction”, vetëm për t’u rikthyer sërish në 2021, me një shumë të investuar prej 351 milionë lekësh të rinj (3.5 miliardë të vjetër).
Përveç kësaj, në dokumentet zyrtare shfaqen edhe kreditorë të tjerë të paidentifikuar me emër, përfshirë një huadhënës të vetëm që figuron me një shumë prej afro 1 miliard lekësh, pa asnjë detaj identifikues përkatës.
Në një përgjigje që “shteg.org” mori nga kompania “Marketing Distribution” thuhet se ekziston një kontratë noteriale “financimi në ndërtim” me kompaninë “Victoria Construction”, në bazë të së cilës “Marketing Distribution”, do të përfitojë sipërfaqe ndërtimore në raport me vlerën e investuar. Po sipas deklaratës, transferimet janë kryer në mënyrë të rregullt nëpërmjet sistemit bankar.
“Marketing Distribution” nuk iu përgjigj pyetjeve të mëtejshme përsa i përket detajeve të kontratës. Mbeten pa përgjigje pyetjet se cila është saktësisht sipërfaqja ndërtimore totale që shoqëria Marketing & Distribution sh.p.k do të përfitojë nga kjo marrëveshje, si në terma të sipërfaqes neto ashtu edhe asaj bruto, e shprehur në metra katrorë. A përfshin kjo sipërfaqe vetëm njësitë tregtare dhe banesat, apo edhe hapësirat e përbashkëta.
Pyetjet mbeten pa përgjigje edhe në lidhje me të drejtën eventuale të transferimit të pronësisë në favor të shoqërisë apo palëve të treta, si dhe për ekzistencën e një afati të përcaktuar për dorëzimin e sipërfaqeve të përfituara.
Po ashtu, edhe kompania “Victoria Construction”, deri në ditën e publikimit të këtij shkrimi nuk komentoi asnjë prej gjetjeve të “shteg.org”.
Ndërkohë që “Ekspozita Building” ngrihet në një nga zonat më të lakmuara të Tiranës, në sfondin e këtij investimi ngrihen dyshime mbi burimin e këtij investimi.
Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ka nisur një hetim për pastrim parash që përfshin edhe djalin e pronarit të “Victoria Construction”, Ervin Matën.
Ky i fundit i shpallur në kërkim nga SPAK për pjesëmarrje në trafikim lëndësh narkotike në nëntorin e 2023, i hetuar për 4 akuza të rënda.
Në gusht të vitit 2021, një dokument i siguruar nga strukturat e sigurisë, mbërriti në zyrën e Drejtorit të atëhershëm të Policisë së Shtetit, Ardi Veliu.
Talo Çela, një prej personave më të rrezikshëm në kërkim për vrasje, ishte parë duke qëndruar në ambientet e hotelit “Victoria” në Tiranë, një biznes i regjistruar në emër të babait të Ervin Matës.
Emri i Matës në këtë dokument nuk përmendej rastësisht. Ai shfaqej në sfondin e një përplasjeje të madhe që kishte ndodhur vetëm disa vite më herët në zonën e ish-Bllokut, ku u vra një person dhe u plagos vetë Mata, pas një konflikti me Ervis Martinajn (një tjetër emër i botës së krimit), ngjarje që për shumëkënd zbuloi për herë të parë lidhjet e Matës me rrjetet kriminale.
“Talo Çela ka marrë kontakt me shtetasin Ervin Mata. Sipas burimit, Ervinit i kanë thënë se me këtë duhet pasur kujdes se ka shumë kundërshtarë dhe se mund ta vrasin. Ervini i është përgjigjur që le të bëjnë çfarë të duan, për mua ka rëndësi që të mos më ndodhë ngjarje tek objekti im. Burimi i informacionit dyshon se Ervin Mata mund ta përdorë Talon për të eleminuar ndonjë nga kundërshtarët e tij” – thuhet në dokumentin e disponuar nga “shteg.org”.
Por ndryshe nga ajo që mund të pritej, dokumenti nuk çoi në veprime konkrete. Dosja mbeti në sirtarët e institucioneve dhe emri i Matës u zhduk nga vëmendja deri në vitin 2024, kohë më të cilën ai u shpall në kërkim nga SPAK me akuzën e përfshirjes në organizatë kriminale të trafikut të lëndëve narkotike.
Hetimet kishin nisur më herët, në vitin 2021, kur autoritetet gjermane iu drejtuan zyrtarisht SPAK-ut për të ndarë informacione mbi një sasi prej 244 kg kokainë të sekuestruar në Aeroportin e Frankfurtit, më 29 shtator 2020. Ngarkesa vinte nga Brazili dhe kishte lidhje me shtetas shqiptarë që komunikonin përmes aplikacioneve të koduara si SkyECC dhe ANOM. Në qendër të komunikimeve, sipas dosjes hetimore të SPAK, rezultonte “Boli”, nofka e përdorur nga Ervin Mata.
Ai jepte urdhra të drejtpërdrejtë për transfertat ndërkombëtare dhe menaxhonte shpërndarjen e drogës në tregjet evropiane. Në një nga mesazhet e përgjuara thuhej:
“Vëlla, m’u kapën 244 copë… do lexosh në gazetë nesër”, – citohen komunikimet në dosje. Ndërsa në një mesazh tjetër dyshohet se Mata të ketë urdhëruar edhe për shpërndarjen e parave: “Ai i Frankfurtit mos i japë njeri lekë pa thënë unë.” – citohet në dokumentin e prokurorisë.
Sipas SPAK, paratë që rridhnin nga ky aktivitet, të vlerësuara në mbi 8.5 milionë euro, u kanalizuan përmes lidhjeve të Matës në Holandë dhe Shqipëri. Në një komunikim tjetër të përgjuar ai thoshte: “Veç në Shqipëri i du lekët unë, t’i kaloj 1 milion në Holandë po të duash.”
Po nga dosja, që përfshin të paktën tre episode të trafikut të kokainës (Ekuador–Holandë, Brazil–Gjermani), del në pah bashkëpunimi i Matës me figura të njohura të botës së krimit si Ergys Dashi (i vrarë në Ekuador më 2022) dhe Suel Çela (i shpallur në kërkim). Sasia totale e drogës që lidhet me këtë grup, sipas hetimeve, shkon përtej 700 kg kokainë.
Pikërisht për këto ngjarje Prokuroria e Posaçme ka regjistruar hetimet ndaj Matës, ka shpallur emrin e tij në kërkim dhe pse nuk dihet vendndodhja e tij.
“Në ngarkim të personit nën hetim Ervin Mata dhe bashkëpunëtorëve të tij, për të cilët hetimet vijojnë, është bërë regjistrimi i procedimi penal nr.78/2 i vitit 2024 është për veprat penale të “Trafikimit të narkotikëve”, “Pastrimit të produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale”, “Grup i Strukturuar Kriminal” si edhe “Kryerja e veprave penale nga organizata kriminale dhe grup i strukturuar kriminal” – thuhet në përgjigjen e zyrës së shtypit të Prokurorisë së Posaçme.
Ndërsa Prokuroria ka ende çështjen nën hetim ekspertët ngrënë shqetësime mbi injektimin e parasë së “pisët” në sektorin e ndërtimit.
“Në vende ku krimi i organizuar pastron para, ndërtimi ka qënë gjithnjë vëmendja e tyre. Në Shqipëri ka lulëzuar kjo veprimtari. Fakti që prej vitesh shtohen ndërtimet dhe shtohen biznesmenët e kësaj fushe duke e ndërthurur me të shkuarën e tyre e kupton lehtë që nga arat me kanabis kanë mbërritur në sheshet e ndërtimit. Ata njerëz kontigjent për trafik narkotikësh thjesht kanë marrë emrin e ndërtuesit dhe sigurisht që e shohin si aktivitet më të lehtë për të pastruar para”, thotë ish-prokurori i Krimeve të Rënda, Eugen Beçi.
Armand Mala, ekspert kontabël, shprehet për “shteg.org” se paratë e gjeneruara nga aktivitetet kriminale dhe të investuara në sektorin e ndërtimit mund të identifikohen, por kjo kërkon një vullnet të hekurt nga autoritetet.
Sipas tij, gjurmimi i këtyre fondeve të dyshimta duhet të përfshijë verifikimin e burimeve të të ardhurave, analizimin e detajuar të transaksioneve bankare, përfshirë ato ndërkombëtare, si dhe kontrollin e hollësishëm të të ardhurave dhe shpenzimeve të kompanive të ndërtimit dhe të blerësve të pronave. Për më tepër, Mala thekson rëndësinë e analizave forensike financiare dhe bashkëpunimit të ngushtë me partnerët ndërkombëtarë si mjete të domosdoshme në këtë proces.
Gjatë vitit të kaluar, sektori i ndërtimit dhe ai i pasurive të patundshme kanë qenë motorët kryesorë të rritjes ekonomike në vend, duke mbajtur pothuajse gjysmën e peshës që ndryshe shpërndahej mes nëntë degëve të tjera të ekonomisë.
Në terma realë, ekonomia shqiptare prodhoi 21.32 miliardë euro përgjatë vitit 2023, ndërsa vetëm ndërtimi dhe tregu imobiliar gjeneruan 3.72 miliardë euro – ekuivalente me 17.5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto të vendit. Një shifër që tregon jo vetëm fuqinë ekonomike të këtij sektori, por edhe ndikimin disproporcional që ai ka në strukturën e ekonomisë shqiptare.
Tendenca është e përqendruar kryesisht në Tiranë. Sipas të dhënave zyrtare, gjatë 12 viteve të fundit janë dhënë leje për ndërtimin e 12.3 milionë metrave katrorë ndërtim të ri në të gjithë vendin, nga të cilat 75% – ose 9.2 milionë metra katrorë – janë përfituar vetëm në Qarkun e Tiranës. Të dhënat historike të INSTAT-it zbulojnë se pas vitit 2017 ka ndodhur një shpërthim i vërtetë: sipërfaqja e lejeve të ndërtimit në kryeqytet është dyfishuar, ndërsa në vitet 2022 dhe 2023 është trefishuar.
Sipas Raportit të Vlerësimit Kombëtar të Riskut 2023, përditësuar nga Agjencia e Inteligjencës Financiare, ndërtimi është sektori më i ekspozuar ndaj aktivitetit të paligjshëm financiar. “Sektorët ekonomikë më të ndjeshëm ndaj pastrimit të parave janë sektori i pasurive të paluajtshme, ndërtimi, tregtia, shërbimet telefonike (Call Center) dhe konsulenca në fushën ekonomike dhe ligjore,” thuhet në raport.
Sipas Agjencisë, shumica e pasurive kriminale që përfundojnë në tregun shqiptar të ndërtimit gjenerohen jashtë vendit. Paratë e pista vijnë nga veprimtari të paligjshme si trafikimi i drogës, krimi i organizuar, korrupsioni, falsifikimi, mashtrimi dhe vepra penale në fushën fiskale.
“Me siguri, aty do të ndërtohet më herët se sa vonë pallati që do të qërrojë dhe syrin tjetër të ballkonit tonë… Unë nuk munda ta shëroj atë plagë të turpshme urbane…”, shkruante Edi Rama në librin e tij Kurban në vitin 2011, ndërsa përshkruante zonën e ish-Ekspozitës “Shqipëria Sot”, vetëm 200 metra larg shtëpisë së tij, ku jetonte gjatë kohës që drejtonte Bashkinë e Tiranës.
Godina e ndërtuar në vitin 1970 shërbente për dekada si sallë ekspozitash, përpara se të jepej me qira nga Ministria e Ekonomisë për “Top Channel” në vitin 2005. Në 2009-n, në ditën e fundit të mandatit, ministri Genc Ruli e anuloi kontratën me median, duke lënë pas debate, reagime publike dhe një godinë të boshatisur.
Në vitin 2011, qeveria demokratike e kohës mori vendimin për shembjen e objektit, duke lënë pas një gropë ndërtimi që për vite u mbush me baltë, mbeturina dhe premtime të pa-mbajtura.
“Zhurma e bretkosave që jetojnë në kënetën gjithë plehra. Është një nga ato pak raste ku sytë e bashkëudhëtarëve më zënë me faj dhe zërat kritikë të mi gjejnë provat e fajësisë sistematike të lidhur fëtefët me qëllimin e shumëherëpërgojuar të përfitimit prej lejeve të ndërtimit”- shkruante Rama.
Tetë vite më vonë, në vitin 2019, panorama ndryshoi.
Pikërisht Edi Rama, tashmë si kryeministër dhe kryetar i Këshillit Kombëtar të Territorit vendosi të miratojë ndërtimin e një kulle të re në po të njëjtin vend.
Dokumentet tregojnë se zhvillimi i këtij objekti ka kaluar nëpër përplasje të ashpra ligjore dhe negociata të mjegullta.
Fillimisht, kompania “Vision Construction”, e përfaqësuar nga Arian Tartari, kishte arritur më 13 mars 2018 një marrëveshje bashkëpunimi me një pjesë të pronarëve të truallit. Por për shkak se nuk arriti të bindte të gjithë pronarët për të zhvilluar zonën, Vision Construction u tërhoq.
Më 20 mars 2018, përmes një kontrate noteriale, kompania deklaroi se i linte të lirë pronarët të zgjidhnin ndërtues të tjerë.
Në këtë moment, në skenë hyri “Victoria Construction”, kompania e Luan Matës, babai i Ervin Matës.
Duke blerë një pjesë të truallit nga një ish-pronar dhe më pas duke bindur të gjithë bashkëpronarët, Luan Mata përfitoi të drejtën për të ndërtuar. Me firmat në dorë, dhe mbi të gjitha duke bindur edhe instancat ligj-zbatuese për të miratuar lejen, kompania siguroi zhvillimin e projektit luksoz.
Janë 18 individë që zotërojnë pjesë nga kjo pronë, mes tyre edhe vetë Luan Mata, por pjesa më e madhe e tyre kanë refuzuar të flasin për “shteg.org”, ose nuk kanë dhënë përgjigje, edhe pse janë kontaktuar disa herë.
One of them, the daughter of one of the co-owners, admits to feeling insecure. "There is a fear that the building may not be finished on time," Warda says in a telephone conversation.
"We have agreed with the firm according to the terms they have offered. The agreement is legal and notarized. So far, the gentleman has respected the contract. The permit expires in 2026. I cannot speak of dissatisfaction when we are still within the deadlines."
However, her fears are understandable in a sector where work delays have become the norm, and where delays often lead to legal disputes.
The former president of the Builders' Association, engineer Maksim Muçaj, explains to "shteg.org" that the delay in the works on the facility is being regulated between requests for an extension of the deadline for the completion of the work.
"One month before the expiration date of the permit, an extension of the deadline is requested in a reasoned manner. When requesting approval for the extension of the permit within the deadlines, there is no problem. It must be said that there are many cases where it is approved, even if there is negligence," says Muçaj.
The company “Victoria Construction” and Luan Mata refused to respond to questions sent by “shteg.org” for comment. Also, despite numerous attempts, the editorial staff was unable to contact either Mata or his legal representatives by the time of publication of this article. Meanwhile, apart from the arrest warrant issued against the young Mata, law enforcement institutions have not yet taken any action to seize the assets owned by the Mata family, even though the Special Prosecution Office has confirmed that investigations into the money laundering charges against Ervin Mata are ongoing.
Accounting expert Armand Mala sees the lack of intervention in assets as one of the weak links in the fight against money laundering in the construction sector. He emphasizes that, while it is possible to identify funds originating from criminal activities, this requires strong will and coordinated action by the authorities.
“Real estate has been and remains one of the most widely used forms of money laundering,” he tells “shteg.org.” “The construction sector is characterized by large investments and complex transactions, involving many parties – companies, individual buyers, professionals in the field – and often using complicated agreements that make it difficult to trace the source of funds. In these conditions, the creation of fictitious invoices and inflating costs become common tools to cover the trail of dirty money,” Mala adds./ Shteg Investigim
Happening now...
83 mandates are not immunity for Rama's friends
Nga Gentian Gaba
ideas
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128