Lajme flash
Mbështetës ‘i verbër’ i Rusisë dhe Non Grata i SHBA, Milorad Dodik: Një sfidë për Bosnjën, Perëndimin dhe stabilitetin e Ballkanit
19 Mars 2025, 12:27 / BOTA
Kush është Milorad Dodik?
Milorad Dodik është një figurë politike e fuqishme dhe kontroverse në Ballkan. Aktualisht president i entitetit serb të Bosnjës dhe Hercegovinës, Republika Srpska, ai është një politikan me një karrierë të gjatë, e cila ka evoluar nga një reformist pro-perëndimor në vitet '90 në një nacionalist të ashpër që sfidon hapur rendin ndërkombëtar.
Lindur në vitin 1959, Dodik hyri në politikë gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë dhe më vonë u bë pjesë e elitës politike serbe në Bosnje. Fillimisht i njohur si një lider i moderuar dhe i pranueshëm nga Perëndimi, ai ndryshoi qëndrim pas dekadës së parë të viteve 2000, duke u bërë një nga kritikët më të mëdhenj të Bashkimit Evropian, SHBA-së dhe Marrëveshjes së Dejtonit, e cila vendosi bazat për paqen në Bosnje pas luftës shkatërrimtare të viteve 1992-1995.
Sot, ai është një aleat i ngushtë i presidentit serb, Aleksandar Vuçiç, dhe i Vladimir Putinit, duke mbajtur lidhje të forta me Moskën dhe duke refuzuar sanksionet kundër Rusisë pas pushtimit të Ukrainës.
Çfarë ka bërë Dodik dhe pse është kaq i rëndësishëm për Bosnjën?
Në dekadat e fundit, Milorad Dodik ka ndërtuar një sistem politik të bazuar në nacionalizëm dhe sfida të vazhdueshme ndaj shtetit boshnjak. Disa nga veprimet e tij më të rëndësishme dhe problematike janë:
Sulmet ndaj integritetit të Bosnjës dhe kërcënimi me shkëputje
Dodik është promotori më i madh i idesë se Republika Srpska duhet të shkëputet nga Bosnja dhe Hercegovina dhe të bashkohet me Serbinë. Ai ka propozuar referendume për pavarësinë e Republika Srpska, duke sfiduar hapur rendin kushtetues të vendit dhe duke ndezur tensione etnike. Megjithëse këto ide nuk janë realizuar plotësisht, ato kanë thelluar ndarjet midis komuniteteve dhe kanë penguar Bosnjën të funksionojë si një shtet i bashkuar.
Lufta kundër institucioneve qendrore të Bosnjës
Dodik refuzon të njohë vendimet e Gjykatës Kushtetuese të Bosnjës dhe autoritetin e Përfaqësuesit të Lartë Ndërkombëtar, një organ që ka fuqinë të ndërhyjë në politikën e vendit për të ruajtur stabilitetin. Ai ka firmosur ligje që injorojnë këto institucione dhe ka kërcënuar me bojkot të institucioneve shtetërore, duke krijuar një krizë të vazhdueshme politike.
Mbështetja e Rusisë dhe sfida ndaj Perëndimit
Një nga aspektet më të rrezikshme të politikës së Dodikut është aleanca e tij me Rusinë. Ai ka marrë mbështetje nga Kremlini, si politikisht ashtu edhe ekonomikisht, dhe ka refuzuar të vendosë sanksione ndaj Moskës pas pushtimit të Ukrainës. Kjo e bën atë një element destabilizues në Ballkan, pasi Rusia e përdor ndikimin e tij për të minuar ndikimin e BE-së dhe NATO-s në rajon.
Në kontekstin e luftës në Ukrainë, veprimet e Dodikut janë veçanërisht shqetësuese, sepse ai ndjek një model të ngjashëm me separatizmin e mbështetur nga Rusia në vende të tjera, si Donbasi në Ukrainë apo Osetia Jugore në Gjeorgji.
Korrupsioni dhe kapja e shtetit
Përtej retorikës nacionaliste, Dodik dhe qeveria e tij janë akuzuar për korrupsion të përhapur dhe kapjen e institucioneve publike. Republika Srpska është një nga rajonet më të varfra në Evropë, me ekonomi të dobët dhe një sistem politik që favorizon elitat e tij dhe rrethin e ngushtë të biznesmenëve që e mbështesin.
Pse popullata serbe në Bosnje reagoi me protesta pas lajmit për urdhrin e arrestimit?
Kur u bë publik lajmi për mundësinë e një urdhri arresti ndaj Dodikut nga Gjykata e Bosnjës, reagimi i popullatës serbe ishte i menjëhershëm dhe i ashpër. Mijëra qytetarë dolën në protesta, duke kundërshtuar atë që e quajnë një sulm politik ndaj liderit të tyre. Ky reagim nuk është i rastësishëm dhe mund të shpjegohet për disa arsye kryesore.
Perceptimi i një sulmi nga Perëndimi. Shumë serbë në Bosnje besojnë se Dodik është i vetmi lider që i mbron nga ndërhyrjet e institucioneve qendrore të Bosnjës, të cilat ata i shohin si të kontrolluara nga boshnjakët dhe komuniteti ndërkombëtar.
Nacionalizmi dhe indoktrinimi politik. Dodik ka ndërtuar një narrativë ku ai është "shpëtimtari" i Republika Srpska, dhe çdo veprim kundër tij interpretohet si një sulm ndaj gjithë komunitetit serb.
Mbështetja e hapur nga Beogradi dhe Moska. Serbia dhe Rusia e kanë cilësuar çështjen e Dodikut si një përpjekje të Perëndimit për të destabilizuar rajonin. Aleksandar Vuçiç, presidenti i Serbisë, ka paralajmëruar se ndjekja penale e Dodikut mund të ketë pasoja për stabilitetin në Ballkan.
Frika për të ardhmen e Republika Srpska – Për shumë serbë, një goditje ndaj Dodikut shihet si një përpjekje për të dobësuar autonominë e Republika Srpska dhe për të forcuar kontrollin e Sarajevës mbi të.
Çfarë mund të ndodhë më tej?
Bosnja dhe Hercegovina ndodhet përballë një krize të re politike. Nëse autoritetet boshnjake vendosin të ndjekin penalisht Dodikun, kjo mund të çojë në përshkallëzim të tensioneve dhe ndoshta në protesta të dhunshme.
Nga ana tjetër, Perëndimi po përballet me një dilemë: nëse e le Dodikun të vazhdojë pa pasoja, ai do të forcohet edhe më shumë; por nëse e ndëshkon, mund të krijojë një krizë që mund të destabilizojë të gjithë rajonin.
Në këtë kontekst, zgjedhja më e mundshme është rritja e presionit ndërkombëtar mbi Beogradin për të ndikuar mbi Dodikun. Megjithatë, me mbështetjen e fortë të Rusisë dhe ndikimin e kufizuar të BE-së në Bosnje, situata mbetet e paparashikueshme.
Një gjë është e qartë, Milorad Dodik nuk është vetëm një politikan lokal, por një faktor kyç në lojën gjeopolitike midis Perëndimit dhe Rusisë. Dhe për sa kohë ai mbetet në pushtet, stabiliteti i Bosnjës do të jetë gjithnjë në rrezik.
ide
Sikur të kishim nja shtatë a tetë si Kreshnik Spahiu!
Nga Edison Ypi
Erion Veliaj, kryeredaktori nga qelia
Nga Andi Descartes
top
shërbime
- POLICIA129
- POLICIA RRUGORE126
- URGJENCA112
- ZJARRFIKESJA128